20101005045

17.2, BADANIA WŁASNOŚCI MECHANIK /NYCU

daje się obciążenie wstępne F₀ równe 98 N (10 kG). a po ustawieniu czujnika na 0 dla skali czarnej lub 30 dla czerwonej obciążenie dodatkowe l'\ równe 1373 N (140 k(i) lub 883 N (90 kG), Miarą twardości jest głębokość wniknięcia wgłębnikn, przy czym jednej podziałce odpowiada zagłębienie wgłębnikn o 0.002 lub 0,001 mm. Aby liczba twardości rosła z twardością materiału, zmiany zagłębienia wgłębniku liczy się od hipotetycznej płaszczyzny pod powierzchnią próbki X, która dla stożka jest odległa o 0,20 mm, a dla kulki o 0,26 mm (K na rys. 17,27). Tak więc

17.2, BADANIA WŁASNOŚCI MECHANIK /NYCU

HR = N -

h

S

(17.33)

]

i ^

Rys. 17.27

Kolpjin* fazy pomiaru twardości Kim kwolla |17|

Zależności te są jednak uwzględnione przy konstrukcji aparatu i liczbę twardości odczytuje się bezpośrednio na czujniku przyrządu, sprzężonym z wgłęb-nikiem. Wartości N i Ssą różne dla różnych skal, i tak N - 100 dla skal A. C i D i 130 dla skal B, E, F, G, H, K. oraz ó' =* 0,002 dla wszystkich skal. z wyjątkiem N i T. Twardość Rockwclla zapisiye się następująco: np. 85 HRBS (kulka stalowa) lub 90 HRBW (kulka z węglików spiekanych) oraz. 60 HRC (stożek diamentowy).

Pomiar twardości metodą Rockwclla jest szybki, a poza tym wgłębnik pozostawia na powierzchni prawic niewidoczny ślad. Ostatnio wprowadzono dodatkowo kulki 02/16" i obciążenie 589 N (60 kG). W zależności od rodzaju wglębnika i obciążenia stasuje się skale: A, B, C\ D, B, F, G, H, K.

Metoda Yickersa (PN-EN ISO 6507-1; 1999). W metodzie tej wgłębnikiem jest diamentowy ostrosłup o kącie dwuściennym 136°, który jest wciskany siłą 49, 98, 196, 294, 490, 981 N (odpowiednio 5. 10, 20, 30, 50, 100 kG). Liczbę twardości obliczamy jako stosunek siły nacisku F (w N) do pola powierzchni odcisku A (w mm*)

H\ « - » 0.102 —:t - ss 0,1891 A    a    a

A    a

(17.34)

gdzie: d — średnia arytmetyczna obu przekątnych odcisku, a kąt dwuścienny równy 136°.

Pomiaru U dokonuje się za pomocą mikroskopu wbudowanego zwykle w aparat Mikroskop jest wyposażony dodatkowo w licznik, zapewniający bczpo-