20120106112

187

KONSTYTUCJA

■Z1<łw wt*.

f o szero-

i cechuje i pych nad wa, drobinie, ten-tłuszczo-zaokrąg- i kąt pod-

endokry-ami roz-ócztego

tey typem psychiki, fizyczną schizoty-lorosłym . Cyklo-zsji nurników, psiadają

i

udową

kazano

typu ilnych icznej | sit icho- » wicy 7?“

iniii

stawili również m.in. J.		Myd	lars ki
i K. Więzowski:		Typ
Wskaźnik Rohrera	L	A	P
	1,26	1,51	1,61
'do 'ęT >i> >£✓ X o o	21,61	23,31	22,55
obwód piersi „ (B-v) ^X10°	50,25	54,77	58,05
M ^x10°	16,37	17,25	17,79

układu sarcowo-naczynlowego, wczesne) mlaż-jjyjy naczyń, do przewlekłego gośćca, zaburzeń I kamicy pęcherzyka żółciowego, zapaleń trzustki, cukrzycy-

Klasyfikacja konstytucjonalna Kretschmera pomyta też do badań związków Jakie zachodzą między pudową dała a rodzajem sprawności fizyczne], przy* ciynltjąc się do rozwoju antropologii stosowanej _w wychowaniu fizycznym I sporcie.

Typologię Kretschmera stosowano wykorzystując różne metody służące do określenia osobników. I. Michalski zaproponował autopsyjne określenie i wydzielił typy mieszane, zaś inni opierali je na pomiarach i wskaźnikach. Najprostszą formułą do określania przynależności do danego typu podał F. Cu rtis posługując się wskaźnikiem Rohrera. Dla potrzeb polskich metodę tę przystosowała M. Kowalewska w sposób następujący:

wskaźnik Rohrera Typ    mężczyźni kobiety

1) leptosomiczny x-1,12    x—1,22

2) atletyczny    1,13—1,34    1,23—1,43

3) pykniczny    1,35—x    1,44—x

Liczbowe ujęcie typów mężczyzn przed-

Podane wyżej wartości można uznać za wzorce i odnieść do nich (obliczając odległości geometryczne) wartości wskaźników konkretnego osobnika.

Koncepcje typologiczne rozwijały się także w Stanach Zjednoczonych, a opierały

się one na znanych już pojęciach budowy stenicznej I astenicznej. Tak np. R. W. M111 s wyróżnił typ hyposteniczny, sceniczny i hyperstenlczny, C. B. Dayenport wydzielił biotyp szczupły, średni i tęgi, zaś C. R. Stockard typ linearny i lateralny.

Duży rozgłos zyskała sobie typologia amerykańskiego psychologa i psychiatry W. H. Sheldona (1940). W koncepcji Sheldona każdy osobnik posiada w różnym nasileniu elementy trzech komponentów— typów budowy. Trzy ekstremalne typy stoją na krańcach rozkładów, między nimi zaś występuje ciągłość rozkładu typów somatycznych (nazwy wyróżnionych komponentów, nawiązujące do listków zarodkowych i powstających z nich grup narządów, mogą budzić zastrzeżenia). Każdy osobnik jest oceniany w siedmiostopnio-wej skali w stosunku do trzech kompo-

A    0    C

Ryc. 182. Somatotypy w ujęciu Sheldona: A — endomor-ficzny, b — mezomorficzny, C — ektamorfiezny

nentów: 1) endomorfii (przewaga układu trawiennego), 2) mezomorfil (przewaga kości i mięśni), 3) ektomorfii (przewaga układu nerwowego). Stosunek tych składników wyrażony w postaci kombinacji trzech cyfr nazwał Sheldon somatotypem. Skrajny endomorf 711 cechuje się okrągłą głową, dużym brzuchem, słabymi rękami i nogami, znacznymi wymiarami przednlo--tylnymi, dużym otłuszczeniem bioder i pleców (odpowiada mu typ trawienny szkoły francuskiej). Skrajny mezomorf 171 charakteryzuje się silnym rozwojem kość-