22

♦    obie siły (a właściwie pola) są potencjalne (inaczej mówiąc zachowawcze)

Występują jednak również pomiędzy nimi zasadnicze różnice Polegają one na tym, że:

♦    prawo powszechnej grawitacji Newtona dotyczy wszelkich ciał. Wszystkie ciała mają bowiem masę niezerową Prawo oddziaływań elektrostaytcznych Coułomba dotyczy tylko ciał posiadających nie zerowy

VVVVWH/VV*VVVVVV    S S S    i.    J l. s    y

ładunek elektryczny lub takich, które mają ładunki elektryczne rozmieszczone sferycznie i symetrycznie

♦    siły grawitacji są zawsze siłami przyciągania. Siły Coułomba mogą zarówno przyciągać dwa ciała jak i je odpychać od siebie. Zależy to od ładunku tych ciał. Jeżeli ładunki tych ciał sąróżnoimienne (jeden ładunek jest dodatni, a drugi ujemny) to ciała te będą się wzajemnie przyciągać. V/ przeciwnym wypadku (oba ładunki są dodatnie, albo oba są ujemne) ciała te będą się wzajemnie odpychać.

Przyspieszenie w ruchu jednostajnym po okręgu - pomimo faktu, że wartość prędkości liniowej jest stała, to zmienia się jej kierunek, a jeżeli istnieje zmiana prędkości musi istnieć także pewne przyśpieszenie. Przyśpieszenie to określa się mianem przyśpieszenia dośrodkowego, gdyż w czasie ruchu jest ono cały czas skierowane do środka okręgu. Wzór na przyśpieszenie dośrodkowe:

a = v²/r

Efekt Coiiolisą - efekt występujący w obracających się układach odniesienia. Dla obserwatora pozostającego w obracającym się układzie odniesienia, objawia się

zakrzywieniem toru ciał poruszających się w takim układzie. Zakrzywienie to zdaje się być wywołane jakąś siłą, tak zwaną siłą Coriolisa. Siła Coriolisa jest siłą pozorną, występującą jedynie w męinerci_ą].ny,ch układach obracających się. Dla zewnętrznego obserwatora siła ta nie istnieje. Dla niego to układ zmienia położenie a poruszające się ciało zachowuje swój stan ruchu zgodnie z I zasadą dynamiki.

Siła ta wyrażona jest wzorem:

P_c —2tn(jj x v)

Z siłą tą wiąże się przyspieszenie Coriolisa:

Sc -2(c2 x v)

Oznaczenia: m - masa ciała, v - jego prędkość, o) -prędkość kątowa układu, natomiast x- iloczyn wektorowy.

Ziemia obraca się wokół swojej osi i dlatego dla ciał poruszających się po powierzchni Ziemi występuje efekt Coriolisa.

Na północ od równika powoduje on zakrzywienie toru ruchu poruszających się obiektów w prawo (z punktu widzenia poruszającego się obiektu), a na południe - w lewo.

Efekt ten nie jest zazwyczaj odczuwalny, objawia się jedynie przy długotrwałych procesach lub w przypadku ciał poruszających się swobodnie na dużym obszarze (wiatry, prądy morskie). A oto przykłady jego wpływu (z punktu widzenia obserwatora poruszającego się wraz z obiektem - wiatrem, rzeką...):

na półkuli północnej wiatr ma tendencję do skręcania w prawo, a na południowej - w lewo;