258 jpeg

-*>•01-14*14-0. <• by WN PWN 2007 242 CZĘŚĆ¹ Teoria wymiany międzynarodowej

podnieść. Mogą też powstać znaczne problemy z koordynacją, jeśli popyt lub podaż są niepewne. Wreszcie zmieniająca się cena może powodować nadmierne ryzyko dla jednej lub drugiej strony. Jeżeli obie firmy połączymy w jedną „zintegrowaną pionowo" firmę, problemów tych można uniknąć lub przynajmniej je ograniczyć.

Należy jednak wyraźnie stwierdzić, że koncepcje te nic są tak dopracowane jak teorie handlu przedstawione w innych częściach książki. Ekonomiczna teoria organizacji o której mówimy, kiedy próbujemy tworzyć teorie firmy wielonarodowej wciąż znajduje się w fazie rozwoju. A jest to okoliczność szczególnie niefortunna, gdyż w praktyce firmy wielonarodowe są przedmiotem gorących kontrowersji gloryfikowane przez jednych za generowanie wzrostu gospodarczego, oskarżane przez innych o tworzenie ubóstwa.

Firmy wielonarodowe w praktyce

Firmy wielonarodowe ogrywają istotną rolę w światowym handlu i inwestycjach. Na przykład około połowa amerykańskiego importu to transakcje zawierane między „powiązanymi stronami". Mamy tu na myśli sytuacje, w których sprzedawcy i kupujący są w znacznym stopniu własnością i przedmiotem kontroli te| samej firmy. Toteż około połowy amerykańskiego importu można uważać za transakcje między oddziałami firm wielonarodowych Jednocześnie 24"ń amerykańskich aktywów za granicą to wartość zagranicznych filii amerykańskich firm. Tak więc amerykański handel zagraniczny i inwestycje, choć może nie są zdominowane przez firmy wielonarodowe, w dużym stopniu są prowadzone przez takie firmy.

Firmy wielonarodowe mogą oczywiście być własnością krajową lub zagraniczną. Wielonarodowe korporacje będące zagraniczną własnością odgrywają ważną rolę w większości gospodarek i coraz większą rolę w gospodarce amerykańskiej. Tabela 7.1 pokazuje wzrost odsetka pracowników amerykańskich zatrudnionych przez zagraniczne przedsiębiorstwa w ciągu ostatnich 25 hu zarówno w całej gospodarce, jak i \s przemyśle przetwórczym w szczególności.

Tabela 7.1

Zatrudnienie w zagranicznych firmach w Stanach Zjednoczonych

Rok	Juko odsetek liczby pracujących poza	Juko odsetek liczby pracujących
	rolnictwem	w przemyśle przetwórczym
1977	1.5	3.8
2002	4.2	14.6

Źródło Amery-ańskl Opirtament Kundlu.

Ważnym pytaniem jest jednak, co nowego wnoszą firmy wielonarodowe. Przy tylko ograniczonym zrozumieniu przyczyn ich istnienia trudno jest precyzyjnie odpowiedzieć na to pytanie. Niemniej jednak istniejące teorie podsuwają kilka wstępnych odpowiedzi.