426

426 Polska w Unii Europejskiej

Określenie sposobu wyboru deputowanych do Parlamentu należy do poszczególna: państw członkowskich; konieczne jest tylko, aby wybory miały charakter powszechny i bezpośredni, opierały rozdział mandatów na systemie proporcjonalnym i dopuszczały udział obywateli innych państw' Unii stale zamieszkujących w danym państwie.

W prawie polskim zasady wyboru deputowanych do Parlamentu Europejskiego nie są unormowane w< konstytucji. naw'et najogólniejszy w tym zakresie art. 62 dotyczy tylko wyborów' i referendów w nim wymienionych. Tym samym unormowanie systemu wyborczego pozostaje w całości materią ustawową: jak wiadomo, zostało dokonane ustawą z 23 stycznia 2004 roku - Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego.

Ustaw'a ta przyjmuje model w'yborów': wolnych, powszechnych, bezpośrednich, proporcjonalnych oraz przeprowadzanych w głosowaniu tajnym; pominięto natomiast zasadę równości, co pozwala na swobodniejsze ustalanie wielkości okręgów wyborczych. Zasada powszechności jest ujęta analogicznie do wyborów krajowych, dodatkowo (art. 8 i 9 owPE) czynne i bierne prawo wyborcze przysługuje obywatelom innych państw Unii Europejskiej stale zamieszkującym w' Rzeczypospolitej Polskiej (zob. w'yrok TK z 31 maja 2004 roku, K 15/04. potwierdzający zgodność tego rozwiązania z Konstytucją RP).

Wybory przeprowadzane są w procedurze analogicznej do wyborów sejmowych. Istotniejsze odrębności dotyczą;

1)    systemu okręgów wyborczych: ustanowiono trzynaście okręgów wyborczych, ale me przyznano im z góry określonej liczby mandatów, uzależniając ją od frekwencji w'yborczej w' poszczególnych okręgach, można mieć wątpliwości co do tego. czy było to słuszne rozwiązanie, bo ograniczyło ono przejrzystość procesu wyborczego i nie zapewniło należytego respektu zasadzie równości;

2)    zgłaszania kandydatów': podobnie jak w wyborach do Sejmu, należy to do komitetów' wyborczych tworzonych przez partie polityczne lub przez wyborców' (grupa piętnastu wyborców' poparta następnie przez tysiąc wyborców); dla skutecznego zgłoszenia listy w okręgu konieczne jest jej poparcie przez dziesięć tysięcy wyborców (art. 60 owPE, chyba że dany komitet zarejestrował już listy w ponad połowie okręgów wyborczych);

3 ujęcia progu wyborczego: konieczne jest, by listy zgłoszone przez dany komitet wyborczy otrzymały co najmniej 5 proc. ważnych głosów' oddanych w' skali kraju (art. 125 ust. 2 ow'PE): nie ma przy tym znaczenia, czy jest to komitet jednej partii czy koalicji kilku z nich;

4) sposobu rozdziału mandatów: tak jak w wyborach sejmowych, wyborca oddaje głos przez postawienie krzyżyka przy nazwisku popieranego przez siebie kandydata; oznacza to oddanie głosu zarówno na konkretną osobę, jak i na daną listę: następnie Państwowa Komisja Wyborcza:

-    ustaliwszy liczbę głosów' oddanych w skali kraju na listy poszczególnych komitetów' wyborczych, eliminuje te listy, które nie przekroczyły pięcioprocentowego progu (art. 125 ust. 2);

-    stosując system d'Hondta (tzn. ukłac^jąc tabelę kolejnych ilorazów wynikających z podzielenia ogólnej liczby głosów uzyskanych przez poszczególne komitety przez kolejne liczby całkowite, a więc przez 1. 2. 3. 4 ltp.: zob. sze-