606

Rozróżnienia jednej reprezentacji fonologicznej na dwie jednostki morfologiczne dokonano ze względu na funkcjonalno-dystrybucyjne własności poszczególnych segmentów. Sufiks -aw,- łączy się z podstawami przymiotnikowymi i pełni funkcję deminutywną; -aw₂- łączy się z podstawami różnymi od przymiotnikowych i nie pełni żadnej funkcji semantycznej. Sufiks -an_r (sufiks imiesłowowy) pełni sekundamie funkcję sufiksu przymiotnikowego, właściwa mu jest łączliwość z podstawami czasownikowymi; -an₂- łączy się z podstawami rzeczownikowymi, tworząc przymiotniki ogólnorelacyjne. Sufiks -sz,- łączy się z podstawami przymiotnikowymi, pełni funkcję gradacyjną; -sir derywuje przymiotniki odprzysłówkowe. Sufiks -k_r derywuje przymiotniki odprzymiotnikowe, wykazując produktywność; -k₂- jest sufiksem nieproduktywnym, łączącym się z podstawami czasownikowymi i izolowanymi.

Funkcjonalna klasyfikacja przyrostków przymiotnikowych

Produktywne przyrostki przymiotnikowe tworzą następujące cztery klasy funkcjonalne:

1)    przyrostki pełniące funkcję transkategorialną i semantyczną -aw_r, -ist-, -ast-),

2)    sufiksy pełniące funkcję transkategorialną (tu należą wszystkie prymarne sufiksy derywujące przymiotniki od podstaw nieprzymiotnikowych, z wyjątkiem -in-, -at-, -ast-, np. -ow-: biurowy, nocny, podwójny, -sk-: pański, -sz₂-: dzisiejszy),

3)    sufiksy pełniące tylko funkcję semantyczną (tj. sufiksy derywujące przymiotniki odprzymiotnikowe, oprócz -k_r, np. -uń-\ rnaluni, -uś-: milusi, -aw_r\ bladawy, -szr'. dalszy),

4)    sufiksy nie pełniące ani funkcji transkategorialnej, ani funkcji semantycznej i~k_r: miluśki, maluśki oraz te sufiksy, które adaptują do polskiego systemu przymiotnikowego podstawy związane i izolowane, głównie obcego pochodzenia).

Sufiks -kuznaje się za semantycznie pusty, ponieważ łącząc się z podstawami zawierającymi ekspresywne afiksy -uś-, -uń-, nie wnosi do derywatu żadnej nowej wartości semantycznej, bowiem przymiotniki typu milusi, miluni są tożsame co do znaczenia z przymiotnikami takimi jak miluśki, miluńki. Znaczenie ekspresywne derywatu tkwi już w segmencie poprzedzającym sufiks -k-. Jego rolę można objaśnić następująco: powoduje on zmianę nieproduktywnego miękkotematowego typu słowotwórczego na bardziej produktywny typ twardotematowy.

Odmienne stanowisko, jeśli chodzi o wyodrębnienie różnych, choć równobrzmiących jednostek funkcyjnych, zajmuje M. Honowska (197%), przeciwstawiając się również stawianiu ostrych granic między afiksanti asemantycznymi i nacechowanymi semantycznie.

Funkcja semantyczna przyrostków przymiotnikowych realizuje się jako: a) funkcja dzierżawcza: podmiotowo-dzierżawcza (matczyn) i przedmiotowo--dzierżawcza (garbaty), b) funkcja porównawcza (kulisty), c) funkcja gradacyjna, która cechuje sufiksy tworzące intensiva (bliższy, miluni, malusi) i tzw. deminutiva przymiotnikowe (białawy). Spośród prymamie imiesłowowych sufiksów, pełniących funkcję formantów przymiotnikowych sekundamie, za nacechowane semantycznie należy uznaó -an-on-, -t- (zesłany, zasuszony, darty), nadające derywatom znaczenie bierne, oraz -1-, nadające przymiotnikom znaczenie rezultatywne (zbiegły).

WALENCJA

Ze względu na lewostronną łączliwość przyrostki przymiotnikowe można podzielić na następujące grupy:

606