76

‘pozytywu^-..,    _kai_ny —

jednaR si, —n,

3.5. paradygmaty w

informacji naukowej

j i_at i_uż dwudziestu obecna jest w angloje. problematyka P*"*'⁶"'""", Jkowbj [Br.dlcy: Sutlon 1993. Ql; Bń«, zycznej lite™wr« l ata* mfom. .I    ,,_g6. _{B1; FJ}|_is 1992.; I992b, BI; V*

1996a, BI; Brookes 1981, BI, uervi

kety 1992, BI]. ^ .    _{0 dlugic}j tradycji, używany początkowo wył_ącz.

„Paradygmat jest    _{ic wzorca} dcklinacyjncgo lub komugacyjnego

nie w językomawstwie na -    ■ j _nauką wprowadził go wspólcz*

[Jodkowski ¹⁹f _V^S|    t^onn S Kulm w swoich pracach ..Struktura rewolucji

oraz .‘.Dwa bieguny" (1985. Bill Od czasu wyst^Jt Millecie narady gmatu zastosowano do analizy wielu nauk, tak przyrod-niczych^jśd^ i społecznych. Problem w tym. iż było ono - i do pewnego stopni, natfcd jest— wieloznaczne [Masterman 1970, Bil). W trakcie dyskusji zarówno Kuhn, jak i inni badacze zdołali doprecyzować to pojęcie, tak iz dzisiaj moZnarnó-wić o jego dwu podstawowych znaczeniach. W węższym, a jednocześnie bardag elementarnym sensie, paradygmat jest to konkretne osiągnięcie naukowe, zaakceptowane i uznane za ważne przez grupę uczonych, służące jako wzorzec bądź dostarczający analogii przykład dla dalszych prac badawczych*. W drugim, szerszym io zumieniu, paradygmat, zwany też matrycą lub macierzą dyscypliny naukowej, skomponowany jest z powszechnie, aczkolwiek z reguły intuicyjnie, bezrefleksyjnie, uznawanych symbolicznych generałizacji, przyjmowanych przekonań filozoficznych (ontologicznych, epistemologicznych), wartości naukowych i pozanaukowych on* wzorców, tj. paradygmatów w pierwszym znaczeniu [Ellis I992a, BI; Jodkowski 1987, Bil]. Szeroko rozumiany „paradygmat" staje się pokrewny takim terminom, jak „tradycja badawcza”, „podstawowe ujęcie” czy „światopogląd".

Pojęcie paradygmatu potrzebne było Kuhnowi do opisu mechanizmów funkcjonowania nauki, jej rozwoju i zachodzących w niej przemian Odnosił je jedyni* do rerence (w tradycyjnym znaczeniu), tj. do dyscyplin ścisłych lub przyrodniczych- w ogólnym sformułowaniu rozwój nauk — według Kuhna (oraz jego ^k<v nr/e. J, ¹ kontynuatorów) - odbywa się w następujący sposób: Ns CUP*

_W-_Ie|_e_₇~^y,łu,^W pe'^vncj dziedzinie panują różne światopoglądy, występuj*

ich rozwiązań*

Działalni fiJ^{wa cz}fi?^{cych Mę} Paradygmatów lub nie ma ich w ogóle przede wszystkim nT ^odb^T'^{a s,v w s}P°^v’^h raczej nieuporządkowany i poi*** wskazać ecneraln 8^romadzcnm faktów Nic ma jeszcze metod pozwalaj J^gcneralne zależności. istotne problemy oraz sposoby    -

(j

m*my& rws*Uyth