Energię sprężystą dowolnego układu można przedstawić w postaci kwadratowej funkcji jednorodnej sił obciążających układ.
II
i = i 1
n n
k >
gdzie: 8ik — liczby wpływowe.
Siły zewnętrzne Pt , czyli P1, P2 ,... , Pn przyjmujemy jako zmienne niezależne i różniczkujemy powyższe wyrażenie cząstkowo względem dowolnej siły zewnętrznej P, .
dV 1 1 1
^ ^ + 5il) + 2 P2^S2i + Sil) + + 2 Pn(.Sni + Sin)
Ponieważ zgodnie z twierdzeniem Maxwella o wzajemności przemieszczeń jest 8U = SLl. S2l + 8i2 , 8-ni + 8in więc wyrażenie przyjmuje postać:
dV
— = + P2Si2 + ••• + Pi8a H-----h Pn8in
dP i
Prawa strona tego wyrażenia to przemieszczenie ut punktu i układu w kierunku działania siły zewnętrznej Pt .
Przyjmując kolejno i — 1,2, ...,n otrzymamy ostatecznie:
dV
= Ui~ Twierdzenie Castigliano
Pochodna cząstkowa energii sprężystej względem dowolnej zewnętrznej siły uogólnionej jest równa przemieszczeniu uogólnionemu w punkcie działania tej siły.
Siła uogólniona jest to siła skupiona lub moment zewnętrzny, a odpowiadające przemieszczenia uogólnione to przemieszczenia liniowe punktu działania siły lub momentu.
Postać ogólna twierdzenia Castigliano może być stosowana w także tych przypadkach kiedy obciążenie jest typu złożonego i znane są podstawowe siły wewnętrzne rozważanego układu sprężystego, jak:
M - moment gnący M = M(x)
T - siła tnąca, poprzeczna, ścinająca T = T(x)
N - siła normalna N=N(x)
Ms - moment skręcający Ms = Ms(x)