8

Przede wszystkim więc nie    cala materia dzieła sztuki m* bcz|»>ticilni udział w Jego zachowa

niu: tę roty pełni wwmtt stanowiące bezpośredni nośnik jego wartość artystycznych I zależnych od nkh - estetycznych". Pozostałe elementy, nfezhędne w normalne/ sytuac |i do eksponowania łych walorów. chroni sty gwoli Ich moczenia technicznego, historycznego. dokumentalnego. a także ze wzglądu na zachowanie Integralności dzielą, która wszelako w tym wypadku ma charakter wyłącznie postululywny: W krytycznej sytuacji, gdy destrukcjo któregoś z elementów technicznych może stać Sty przyczyną zniszczenia, lub choćby tylko uszkodzeń portu autorskich, element taki winien być zastąpiony. Obligatoryjna zasada Integralności dzielą znajduje etyczne i estetyczne uzasadnienie wyłącznic w odniesieniu do tworzywa ze sfery wartości artystycznych.

Konserwujemy zatem tworzywa bo to służy przetrwaniu tych wartoSc., lecz ich nie upiększa ani nie uzupełnia, gdy mają braki, co najwyżej, czyni le wartości bardziej czytelnymi. Postępując dalej, restaurujemy tworzywa uzupełniając Jego ubytki w formie retuszów, rekonstrukcji lub Innych rozwiązań, gdyż. zastępuje to straty pierwotnej wartości artystyczne! wartością nową. która, w sumie z oryginalną, tworzy w percepcji odbiorców podstawę artystyczną dla ogólnej wartości estetycznej dzieła. Wynika stąd więc. Iż zabiegi restauracji nie zmieniają zastanej oryginalnej wartości artystycznej dzieła; mogą natomiast Istotnie wpłynąć na jego wartość estetyczną. I tu wkraczamy na dość niebezpieczną ścieżkę, prowadzącą wprost do zdominowania zachowanej wartości artystycznej pochodzącej od twórcy, wartościami własnymi konserwatora, co nawet uczynione w najlepszej wierze z chęci przywrócenia dzlctu dawnej, ogólnej wartości estetycznej, w określonych sytuacjach mole mleć znamiona fatsjerstwa.

Rozpatrując bardziej szczegółowo proces ■ efekty restauracji dzieła r uszczuplonymi wartościami artystycznymi, widrtmy. Iż może ono po uzupełnieniach rekonstrukcyjnych osiągnąć poziom wartości estetycznych zbliżony do pierwotnego, lecz obiektywnie jego wartość por ufanie obniżona do poziomu braku, |akl wykazują oryginalne wartość artystyczne. Mc żadna restauracja nie jest w stanie Ich przywrócić. gdyż nie można restaurować czegoś, co nie Istnieje. Ów brak deprecjonuje więc dzieła nawet gdy po restauracji poprawi się ocena Jego wartości estetycznej. D- i**|c *sh,* Uifc i wówczas, gdy braku nie dostrzeże pro-estetycznie nastawiony, lecz m -zbyl biegły, znawca. kreu/i|f y własne wyobrażenie - przedmiot estetyczny dlłelft. na którego podstawie je ocenia. Wynika stąd. Iż ires rytótto wartość artystyczna dzieła hlenusł zawsze skutkował proporcjonalną oceną wartość- estetycznej, gdyż Sianowi ona pochodną różnego przeżycia estetycznego odbiorców, biegłości kh oceny, warunków, w jakich jest dokonywana I wielu Jeszcze innych czynników. Komentując Romana Ingardenj. Mar.a Gołaszewska lak przedstawia powyższe zależności: .Ingarden podkreśla, że zagadnienia związano z przeżyciem estetycznym, przedmiotem estetycznym I estetyczną wartością są zagadnieniami odrębnymi od spraw związanych ze stroną artystyczną przedmiotu - ta ostatnia łączy się z obiektywnymi właściwościami dzieła sztuki. Zachodzą przy tym bardzo skomplikowane stosunki między wartością artystyczną a wartością estetyczną**. Bez możliwie na| pełniejszego rozpoznania tych stosunków 1 wyjaśnienia przez konserwatora - restauratora

raW.fpk.fp    «w»fiŚKoertiew łUuis*.- , il.v • -r tfłaivśJ*»iu do ffga wjrioirl

eeysłicewt

W M. GrAt.jr Włkn    W