a

«

Przywilej koszycki 1374 r. 12. Obiecujemy, iż takich urzędów i dostojeństw, jak: województwa, kasztelanie, sędziostwa, podkomorstwa itp., które zwykle dożywotnio są udzielane, żadnym obcokrajowcom i przybyszom nie będziemy dawali, lecz tylko ziemianom tych ziem Królestwa, w których owe dostojeństwa się opróżnią.

13. Wszystkie zaś te urzędy i godności razem i każde z osobna chcemy całkowicie zachować w ich prawach, tak jak były za czasów najjaśniejszych panów królów polskich, Władysława - dziada i Kazimierza - wuja naszych.

Przywilej czerwiński 1422 r. —Także, ponieważ niemałe stąd wynikają szkody dla naszych poddanych, jeśli starostwa poruczamy sędziom w tych ziemiach, w których przewodniczą oni sądom, dlatego postanawiamy, że nie będziemy mianować obecnie i w przyszłości żadnego sędziego starostą tej ziemi, w której przewodniczy sądowi i piastuje władzę sądzenia—

Przywilej jedlneński 1430 r. —Pozwalamy również wszystkim zatrzymać i posiadać dostojeństwa tak duchowne, jako i świeckie na mocy tych samych praw, zwyczajów im przywilejów, jakie im służyły za najjaśniejszych poprzedników naszych, Kazimierza, Ludwika i innych królów i książąt, dziedziców Królestwa Polskiego. Takowych zaś dostojeństw i urzędów, ilekroć wyjdą z posiadania, nie będziemy udzielać żadnemu człowiekowi obcemu, lecz tylko szlachcicowi zasłużonemu i dobrej używającemu sławy, a mieszkańcowi tej ziemi, w której jakowe dostojeństwo zostanie opróżnione; to jest w ziemi krakowskiej - krakowskiemu, w sandomierskiej - sandomierskiemu, w Wielkopolsce - Wielkopolaninowi i tak dalej w innych ziemiach Królestwa Polskiego. Nie będziemy także na pomienione dostojeństwa —, nadawać żadnej osobie mianowania na przyszłość, czyli tak zwanej ekspektatywy. Nie będzie nam wolno rzeczonych godności — ograniczać, zmniejszać ani umarzać; dzierżaw, czynszów i dochodów do nich należących, bez słusznego wejrzenia w nabyte prawa, znosić.

Statut}’ nieszawskie 1454 r. A także, ponieważ poszczególne urzędy są przeznaczone do swoich czynności, obiecujemy, że w żadnej ziemi naszego Królestwa wojewody lub kasztelana nie ustanowimy starostą, z wyjątkiem starosty krakowskiego.

Przywilej krakowski 1454 r. - Inkorporacja Prus. Także wszyscy rycerze, szlachta, mieszczanie i mieszkańcy ziem wymienionych przeniesieni i wcieleni na prawo, do właściwości i własności Królestwa Polskiego, tym również są przez Nas obdarzeni przywilejem, że godności i urzędy dotąd tam istniejące i w przyszłości ustanawiane, także grody i tenuty miast i miejsc w ziemiach wymienionych będziemy powierzali nie żadnemu obcemu lub cudzoziemcowi, lecz właściwemu krajowcowi według zwyczaju innych ziem Królestwa naszego.