CCF20101207009

dzące wymianę myśli, dyskurs (thought communities, discourse communi-ties). Organizacja wiedzy, wzorce współpracy, formy języka i komunikacji, kryteria relewancji itd. są odbiciem działalności tych społeczności, przedmiotu ich pracy oraz roli społecznej [Hjorland; Albrechtsen 1995, BI];

=> obiektywnych (zobiektywizowanych), tj. bytujących w tzw. trzecim świecie Poppera (zob. podrozdział 4.1).

03 Informacja naukowa rozważa zjawiska i procesy informacyjne w nauce. Zdaniem Jerzego Ratajewskiego [1994, s. 44, 48, BI]: „Podstawowym przedmio-tem badań informologii nauki jest i pozostanie [...} informacja naukowa i techniczna oraz wszelkie na niej operacje. Informację pojmuje się w informologii nauki przede wszystkim jako wiadomość bądź dane naukowe i techniczne. [...] Zasadniczym przedmiotem [...] badań jest informacja naukowa oraz jej miejsce i rola w systemach informacyjnych”. Autorka sądzi, iż jest to sformułowanie kontrowersyjne, co więcej — nie przystaje do zasięgu faktycznie prowadzonych w nauce o informacji badań. Czy „naukowość” dotyczy treści informacji, czy też sposobu jej opracowania, rozpowszechniania, udostępniania, prezentacji itp.? Jeżeli zachodziłby pierwszy przypadek, to bardzo trudno się z tym pogodzić. Ograniczanie pola badawczego do procesów informacyjnych w nauce i technice jest niepożądanym zawężeniem, poza nawiasem pozostaje m.in. informacja biznesowa, europejska, obywatelska, prawna etc.¹. W przypadku drugim sytuacja wygląda lepiej, ale również wówczas szczęśliwsze byłoby chyba użycie określenia informacja „zobiektywizowana” (jest to pojęcie szersze niż „naukowa”) albo „utrwalona” lub „celowa, intencjonalna” [Wojciechowski 1998, BI], Zwolennikami omawianej koncepcji przedmiotu zainteresowania nauki o informacji byli również teoretycy radzieccy A.L Michaiłów, A.I. Czerny i R.S. Gilarewski. Sądzili oni, iż działalność informa-cyjna wyodrębniła się jako jedna z faz procesu naukowego, obok badań teoretycznych i eksperymentalnych. Na informację naukową—jako praktykę— składają się, ich zdaniem, następujące etapy:_gromadzenie dokumentów naukowych, anali-tyczno-syntetyczne opracowanie dokumentów, przechowywanie i wyszukiwanie informacji oraz reprodukowanie i rozpowszechnianie informacji. Optymalizacja działalności informacyjnej wymaga zrozumienia prawidłowości występujących w komunikowaniu naukowym, potrzebna jest zatem nowa dyscyplina badawcza — teoria informacji naukowej. Do jej przedmiotu zainteresowań należą: sama działalność informacyjna jako całość oraz składające się na nią poszczególne procesy, informacja naukowa i jej materialne podłoże (dokumenty naukowe, przede wszystkim piśmiennicze), środki i metody informacji naukowej, systemy informacyjne.

1

. .....

Przyjęte w niniejszej książce ujęcie ze współczynnikiem humanistycznym każe zaliczyć wymienione obszary do informacji naukowej, ponieważ zajmujący się owymi dziedzinami teoretycy oraz praktycy raczej nie mają wątpliwości co do swej przynależności — publikują w specjalistycznych fachowych czasopismach (np. PT1NT), biorą udział w takich konferencjach, wymienione zakresy wprowadza się do programów nauczania w uczelniach wyższych (np. w IBilN UJ) etc. Co więcej, jak wielokrotnie podkreślono, tylko kryteria empi-ryczno-historyczne mają sens przy definiowaniu nauk, a kryteria te nakazują brać pod uwagę rzeczywistą sytuację w danej dyscyplinie (czym faktycznie zajmują się naukowcy) — a nie postulaty na temat, jaka powinna ona być (zob. podrozdział 1.2).