CCF20110215010

utworzenia przykładowych konstrukcji językowych określonego typu lub ich celowego i ukierunkowanego przekształcenia. To strategia zorientowana na tzw. (w tradycyjnej metodyce języka) zastosowanie wiedzy w praktyce. Typowymi dla niej operatorami czynności zadaniowych są: ułóż, utwórz, przekształć, zamień, rozwiń, uzupełnij.

Zróżnicowanie tej strategii sprowadza się do tego, czy zadania mają na celu rozwijanie jedynie kompetencji językowej czy także kompetencji komunikacyjnej. W pierwszym przypadku uczeń wykonuje działania na przykładach, które są konkretyzacją struktur i reguł wewnątrzjęzykowych i które w zadaniach zostają usytuowane poza sytuacją komunikacyjną oraz pozbawione wykładników pragmatycznych; nawet jeśli przyjmują postać tekstu, to działania wykonywane na tych przykładach dotyczą wyłącznie poziomu języka, a nie tekstu-komunikatu. To pozbawia te zadania funkcjonalności komunikacyjnej na rzecz funkcjonalności systemowo gramatycznej, która sprowadza się do tworzenia określonej konstrukcji (formy) gramatycznej, przekształcenia jednej konstrukcji w inną oraz użycia formy w kontekście zdaniowym²⁹:

„Zapisz dwa zdania pojedyncze rozwinięte z orzeczeniem imiennym, dotyczące jaskini przedstawionej na fotografii”,

„Podane zdania przekształć w wypowiedzenia bez czasownika: Wolfgang Peterson nakręcił film o wojnie trojańskiej”,

„Uzupełnij zdania odpowiednimi formami osoby i liczby czasowników podanych w nawiasach. Użyj czasu teraźniejszego lub przyszłego prostego: Ci, którzy (znać) zasady poprawnej polszczyzny, (śmiać się) z tych, którzy kaleczą mowę. Czasami, kiedy ci drudzy (odezwać się), pierwsi (rwać) sobie włosy z głowy. Ludzie ci nie (porozumieć się) ze sobąfi\

W drugim wariancie tej strategii uczeń stawiany jest w roli wykonawcy działań językowo-komunikacyjnych. W poleceniach pojawiają się te same operatory co poprzednio, ale inny jest kontekst wykonawczy czynności zadaniowych:

„Odczytaj tekst, przekształcając poszczególne zdania, aby uniknąć powtórzeń wyrazu który. Zastosuj w tym celu imiesłowy przymiotnikowe: Kamilę otoczył krąg rówieśników, którzy chcieli dowiedzieć się czegoś o Anglii. Podobało im się, że nauczyła się mówić po angielsku z akcentem, który brzmiał brytyjsko. Kamila opowiadała o białych klifach w Dover, które podziwiała ze statku. Wspominała także katedrę w Canterbury, która jest najdłuższym średniowiecznym kościołem w Europie. Wszyscy oglądali zdjęcia, które przyniosła Kamila”, „Przepisz tekst, uzupełniając zdania nierozwinięte dodatkowymi określeniami. Następnie

29 J. NOCON: Polecenia i pytania w podręcznikach..., s. 61-63.

11