CCI20101218005

6

•    prędkość ciągnienia,

•    przeciwciąg.

Wydajność ciągnienia zależy od prędkości ciągnienia oraz wielkości odkształcenia przypadającego na jeden ciąg.

Prędkość ciągnienia, za którą przyjmuje się zwykle prędkość ruchu materiału opuszczającego ciągadło zawarta jest w bardzo szerokich granicach i wynosi od 2 do 3000 m/min. Pręty o stosunkowo dużych przekrojach, metale i stopy bardzo twarde, a także bardzo miękkie ciągnione są z małymi prędkościami. Największe prędkości stosuje się przy ciągnieniu drutów o małych przekrojach i średnich twardościach np. druty miedziane.

Wielkości odkształcenia przypadającego na jeden ciąg zależy od wytężenia ciągnionego materiału za ciągadłem, a tym samym od własności mechanicznych ciągnionego materiału, kształtu i rodzaju ciągadła oraz współczynnika tarcia w ciągadle. Jeżeli naprężenia wywołane ciągnieniem w przeciąganym drucie przekroczą granice plastyczności, drut po wyjściu z ciągadła będzie się jeszcze wydłużał kosztem zmniejszenia przekroju poprzecznego, który nie odpowiada wówczas wymiarom otworu kalibrującego ciągadła. Przekroczenie wytrzymałości drutu na rozciąganie spowoduje jego zerwanie.

1.5. Zasady doboru ilości ciągów

Układ stopniowo zmniejszających się przekrojów uzyskanych po ciągnieniu drutów, prętów lub rur nazywa się ciągiem. Do ustalenia ciągu niezbędna jest znajomość dopuszczalnego względnego ubytku przekroju (stopnia gniotu) materiału w jednym przejściu. Względny ubytek przekroju w jednym ciągu nie może być zbyt duży, gdyż może to spowodować pęknięcie ciągnionego drutu. Aby zabezpieczyć się przed takim zerwaniem przyjmujemy współczynnik zapasu wytrzymałości w przeciągniętej części, w postaci:

R

Y - ——    (5)

a

c

gdzie: Rek - rzeczywista granica plastyczności przeciągniętego metalu, a_c - naprężenia ciągnienia.

Względny ubytek, w jednym przejściu, dla stali miękkiej, miedzi, aluminium, mosiądzu lub brązu wynosi ok. 25+35%, dla stali, miedzi, aluminium, mosiądzu lub brązu w stanie średnio twardym ok. 20+25%, a dla wyrobów twardych zc stali węglowych i stopowych ok. 10+20%.

Aby uzyskać większy ubytek przekroju poprzecznego konieczne jest kilkakrotne przeciąganie materiału przez szereg ciągadeł o stopniowo zmniejszających się wymiarach otworów. W takich przypadkach ważną wielkością jest możliwy do uzyskania całkowity względny ubytek przekroju, po którym należy materiał wyżarzyć. Wartości tego ubytku dla najczęściej ciągnionych materiałów zestawiono w tablicy 1.

Tablica 1. Względny ubytek przekroju dla różnych materiałów.

% - , m	V ¥ :	3lu[%]
Stal	60-	-94	Mosiądz M67	50-67
Aluminium	90-	-95	Mosiądz M60	30+45
Miedź	90-	-98	Brąz fosforowy	57+75