cera sucha006

Składnik (nazwa INCI/CTFA)	Działanie
	skóra sucha	skóra .sucha wrażliwa
Animal Protein Hydrolysate	+ + +	+++
Ceteareth-"N” *)	++•	+ +
Cocamldopropyl Betaine	++.	++
Cocamine 0”n"ide	++	+
Cocoamide DEA	++
Collagen Hydrolysate	+++	' +++
Dioctyl Sodium Sulphosuccinate	++	+
Disodlum Laureth Sulphosuccinate	+++	++
Glyceryl Stearate	+ + +	+++
Glycol Distearate	++	‘++
Laneth-“N"	++ +	+++
Lauramide DEA		+
Laureth-”N”	++■	++
Magnesium Laureth Sulphate	+ + +	++
PEG-75 Lanolin	+++	++ +
PEG-”N” Glyceryl Cocoate	+++	++ +
PEG-”N” Glyceryl Stearate	+++	+++
Sodium C12-15 Alkyl Sulphate	—	—
Sodium Ceteareth Sulphate	++•	+
Sodium Cocoyl Hydrolysed Collagen	+++	. + + +
Sodium Cocoyl Isethionate	+*++	++
Sodium Cocoyl Lactylate	+++	. + +
Sodium Cocoyl Sarcosinate	++ +	++
Sodium Laureth Sulphate	++ . ‘	+
Sodium Lauroyl Hydrolysed Collagen	+++	+++ .
Sodium Lauroyl Taurate	+++	++
Sodium Lauryl Sulphate ■	. . -
Sodium Nonoxynol Sulphate	—	—
Sodium Olefin Sulphonate ■	—
Stearamide DEA •	++	+

*) „N" oznacza liczbę, która może być różna dla różnych preparatów z danej grupy

dzialnych za właściwą reakcję podrażnieniową. Możliwość przenikania detergentów przez warstwę rogową jest w dużym stopniu kontrowersyjna. Wynika to z faktu, że przez stratum corneum mogą przenikać jedynie cząstki stosunkowo niewielkie (o ciężarze cząsteczkowym poniżej ok. 3000 daltonów). Wszystkie detergenty w roztworach wodnych występują w postaci bardzo stabilnych skupisk (agregatów) o rozmiarach znacznie większych niż granica przenikalności. Stężenie cząstek monomerycznych, zdolnych do przenikania, jest bardzo niskie i nie zależy od stężenia środka. Jednocześnie wiadomo, że przenikanie w dużym stopniu zależy od czasu' kontaktu i stężenia substancji, tymczasem w przypadku środków myjących czas ten jest z reguły bardzo krótki i dotyczy silnie rozcieńczonych roztworów wodnych.

Jest prawdopodobne, że detergenty' nie docierają do skóry właściwej, a wywoływane przez nie reakcje podrażnieniowe są wynikiem uwolnienia z komeocytów kaskady podrażnieniowych cytokin. Jest to jednak tylko jedna z kilku teorii, tak naprawdę dotychczas nie potrafimy, powiedzieć, dlaczego środki powierzchniowo czynne działają drażniąco i w jaki sposób przenikają przez ochronne warstwy naskórka.

Podobnie. trudne do zrozumienia jest wysuszające działanie niektórych detergentów. Najprostszym wyjaśnieniem wydaje się teoria o wymywaniu lipidów z cementu komórkowego. Stwierdzono jednak, że stopień wysuszenia skóry nie zależy od siły działania myjącego lub mówiąc inaczej, że środki słabo wymywające tłuszcze mogą działać silniej wysuszająco niż preparaty o większej zdolności myjącej. Wielu badaczy w ogóle neguje możliwość wymywania barier lipidowych, twierdząc, że struktury cementu są w dużym stopniu odporne na działanie nawet stężonych roztworów substancji powierzchniowo czynnych. Wyniki doświadczeń są w tym przypadku niejednoznaczne i nie pozwalają na wyciągnięcie rozstrzygających wniosków. Ostatnio pojawiło się bardzo interesujące wyjaśnienie wysuszającego działania detergentów, oparte na potwierdzonym doświadczalnie fakcie ich ingerencji w procesy syntezy. lipidów i tworzenia warstw ochronnych w stratum corneum. Ingerencja taka jest możliwa, wskazują na to wyniki doświadczeń in vitro, dotyczących denaturującego działania środków powierzchniowo czynnych, wywołującego między innymi dezaktywację rozmaitych enzymów. Stwierdzono, że w obecności nawet śladowych ilości niektórych detergentów zmieniają się proporcje pomiędzy poszczególnymi grupami lipidów cementu międzykomórkowego. Może to powodować dezorganizację warstwowych struktur ciekłokrystalicznych zwiększenie przepuszczalności barier i zwiększoną ucieczkę wody ze skóry. ■    •    , .

Ocena drażniącego działania składników środków myjących

Ocena ilościowa i porównywanie działania drażniącego różnych detergentów wbrew pozorom nie jest sprawą prostą. Stosuje się tu szereg testów, nie zawsze dających jednoznaczne i powtarzalne wyniki. Rezultaty testów porównawczych zależą w znacznym stopniu od pochodzenia badanego detergentu - często za reakcje podrażnieniowe odpowiedzialne są występujące w niewielkich ilościach zanieczyszczenia. .    .

Wiadomo, że działanie drażniące i wysuszające środków myjących w bardzo dużym stopniu zależy od ich budowy chemicznej. Wiele z nich zostało całkowicie wyeliminowanych z użytku kosmetycznego (oksyetylenowane alkilofenole, siarczany alkilobenzenów, •sole sulfonowanych olefin itpj. Wśród pozostałych najsilniejsze działanie drażniące mają środki o najlepszych-własnościach użytkowych i równocześnie najtańsze •- sole siarczanów alkoholi tłuszczowych (INCI¹: Sodium Lauryl Sulphate, Sodium Stearyl Sulphate itp.) oraz sole siarczanów oksyetylenowanych alkoholi tłuszczowych (INCI: Sodium Lauteth Sulphate, Sodium Steareth Sulphate). Do najdelikatniejszych należą alkilopoliglikozydy (INCI: Decylpoly glucose, Laurylpolyglucose) i inne pochodne cukrowe, połączenia protein z kwasami tłuszczowymi (np. INCI: TEA-Cocoyl-Hydrolysed Collagen) oraz sarkozyniany, isetioniany i pochodne betainy (np. INCI; Cocoamidopropyl Betaine). Obniżony potencjał drażniący mają również sole magnezowe wielu popularnych detergentów.

Wiele' firm umieszcza na opakowaniach listę surowców wchodzących W sldad danego preparatu. Analiza takich list może być doskonałą metodą oceny przydatności danego środka do higieny skóry wrażliwej. Nazwy składników podawane są z reguły wg międzynarodowej nomenklatury INCI (dawniej CTFA). Tabela ! zawiera ocenę przydatności wybranych składników. Zawartych w niej danych nie należy traktować zbyt dosłownie, np. Sodium Laureth Sulphate, pomimo że wykazuje stosunkowo silne działanie wysuszające i może wywoływać podrażnienia, wchodzi w skład większości syndetów. Analizując składy należy oceniać udział składników różnych grup i wystrzegać się preparatów, w których znajdują się substancje oznaczone jako potencjalnie szkodliwe.

Tabela 1. Wpływ niektórych surowców kosmetycznych na skórę suchą (dotyczy kosmetyków przeznaczonych do mycia, stosowanych w rozcieńczeniu i spłukiwanych po zakończeniu zabiegu)

Mydła w higienie skóry suchej

Przydatność zwykłych mydeł do' mycia skóry suchej jest przedmiotem wielu kontrowersji. Pod względem chemicznym stosowane w kosmetyce mydła są solami sodowymi lub (rzadziej) potasowymi kwasów, tłuszczowych albo, mówiąc bardziej ogólnie, solami słabych kwasów z mocnymi zasadami. Jest to przyczyną występowania w wodnych roztworach mydeł minimalnej ilości wolnego wodorotlenku sodu .lub potasu nadającej im charakter alkaliczny (wartość pH od 9,0 do 10,0 zależnie od składu). Nieco niższe pH (do 8,5) mają roztwory mydeł trójetanoloaminowych; ich zastosowanie jest jednak ograniczone do preparatów o konsystencji płynnej i półpłynnej. Zobojętnienie roztworu mydła sodowego poniżej pH około 9,0 prowadzi do rozkładu soli, wytrącenia wolnych kwasów tłuszczowych i zaniku własności myjących.

9

' WIADOMOŚCI DROGISTOWSKIE 411995

1

System nazw INCI zastępuje stosowane do niedawna nazwy CTFA