dolnicki sam ter
3

terminowego wysyłania do zobowiązanych upomnień oruz podejmowania w stosunku do nich czynności egzekucyjnych przewidzianych prawem,

-    umarzania należności nieściągalnych bądź podejmowania działań okres lonych w odrębnych przepisach.

C. Kompetencje gminy w zakresie kształtowania dochodów

własnych

Samodzielność gminy w zakresie kształtowania poziomu swoich dochodów jest w sposób istotny ograniczona. Konstytucja zastrzegła bowiem zarówno ustawowe określenie źródeł dochodów publicznych, jak i sposób gromadzenia środków finansowych. Zatem możliwość wpływu na poziom dochodów sprowadza się do:

-    ustalania stawek podatków i wysokości opłat lokalnych oraz udzielania ulg i zwolnień,

-    tworzenia własnych podatków lokalnych — samoopodatkowanie,

-    pozyskiwania środków o charakterze zwrotnym (przychodów),

-    uzyskiwania dochodów z gospodarowania mieniem,

-    ustalania opłat i cen za usługi związane z eksploatacją obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

2. Ustalanie stawek podatków i wysokości opłat lokalnych oraz udzielanie ulg i zwolnień

Zgodnie z art. 168 Konstytucji „jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie ustalonym w ustawie". Przepis ten jest zbieżny z treścią z art. 9 ust. 3 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego, który nakazuje, by część zasobów finansowych społeczności lokalnych pochodziła z podatków i opłat lokalnych, a ich wysokość społeczności te mają prawo ustalać w zakresie określonym w ustawie. Regulacje te należy uznać za podstawę prawną przyznanego samorządowi władztwo    tzw. władztwa podatkowego. W Polsce jest ono jednak wyraźnie ograniczone

podatkowe i sprowadza się jedynie do ustalania wysokości tych podatków i opłat, przez posługiwanie się określonymi elementami techniki podatkowej, wyraźnie wskazanymi w ustawach i w zakresie przez nie dopuszczonym.

Samorząd nie ma więc prawa do samodzielnego nakładania przymusowych świadczeń pieniężnych o charakterze daninowym w stosunku do podmiotów znajdujących się w obrębie jego władzy w celu pokrycia swoich potrzeb, a jego organy stanowiące mają jedynie prawo do ustalania wysokości stawki podatku w granicach wyznaczonych ustawowo i wprowadzania innych zwolnień od podatków niż przewidziane w ustawie podatkowej. Ponadto wójt

(burmistrz, prezydent) na mocy art. 13 ustawy • Ordynacja podatkowa¹' st.il się organem podatkowym uprawnionym do wydawania decyzji i postanowień w ramach toczących się postępowań podatkowych w zakresie spraw wyraźnie wymienionych w ustawach, a dotyczących w szczególności ulg, odroczeń, umorzeń i zaniechania poboru podatków i opłat"¹.

Granice władztwa podatkowego gmin wynikają także z przepisów ustaw podatkowych, które przewidują między innymi obowiązek określenia wysokości stawek podatkowych, ale w granicach maksymalnych, a czasem także i minimalnych ich wysokości (np. w podatku od nieruchomości) czy też prawo różnicowania w ramach poszczególnych kategorii. Niepodjęcie stosownej uchwały w sprawie stawek podatków skutkuje niemożnością pobierania podatku, gdyż wynikający z ustaw ogólny obowiązek podatkowy nie może przekształcić się w skonkretyzowane zobowiązanie podatkowe".

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa rada gminy podejmuje uchwały w sprawach dotyczących:

1)    podatku od nieruchomości:

-    ustala wysokość stawek podatkowych w granicach ustalonych w ustawie,

-    może zarządzić pobór podatku od osób fizycznych w drodze inkasa, określać inkasentów oraz wysokość wynagrodzenia za inkaso,

-    może wprowadzać inne zwolnienia niż określone w ustawie;

2)    podatku od środków transportowych:

-    określa wysokość stawek podatku, przy uwzględnieniu stawek maksymalnych przewidzianych w ustawie,

-    może wprowadzić w ograniczonym zakresie inne zwolnienia niż przewidziane w ustawie;

3)    podatku od posiadania psów:

-    ustala wysokość stawek podatku, uwzględniając stawki maksymalne przewidziane w ustawie,

-    określa zasady ustalania i poboru oraz terminy płatności podatku,

-    zarządza pobór podatku w drodze inkasa, określa inkasentów oraz wysokość wynagrodzenia za inkaso,

-    może wprowadzać inne zwolnienia niż określone w ustawie;

4)    opłat lokalnych:

-    określa zasady ustalania i poboru oraz terminy płatności i wysokość stawek opłat lokalnych z uwzględnieniem stawek maksymalnych’ przewidzianych w ustawie,

-    zarządza pobór opłat lokalnych w drodze inkasa, określa inkasentów oraz wysokość wynagrodzenia za inkaso,

* Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.).

¹⁰    ). Glumińska-Pawlic, Samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, Studium finan-sowoprawne, Katowice 2003, str. 127 i n.

¹¹    M. Paczocha, Granice władztwa podatkowego gmin, Finanse Komunalne 2000, nr 6, s. 11.

311