elementy kompozycji fotograficznej

Człowiek jest ściśle związany z otoczeniem i ten stosunek powinien być wyrażony na zdjęciu.

Gdy mamy do czynienia z portretem — otoczeniem jest tzw. „tło". Gdy człowiek jest potraktowany jako drobny element krajobrazu, mamy do czynienia z tzw. „sztalażem". Na każdym fotogramie, przedstawiającym człowieka jest oprócz niego tło, człowiek jest jednak najważniejszym składnikiem obrazu.

Obrazy plastyczne mogą przedstawiać przedmiot wydzielony, względnie wielkie zestawy przedmiotów; mogą demonstrować spojrzenie szerokie lub pokazywać temat pod wąskim kątem.

Malarze niejednokrotnie pokazywali na obrazach wielkie przestrzenie, wypełnione wielką ilością elementów tematycznych. Fotografowie mogą to pozornie robić z łatwością. Jednakże nagromadzenie malarskie jest uporządkowane, natomiast podobne nagromadzenie na fotogramie najczęściej jest przypadkowe.

Dlatego fotograf odtwarza raczej przestrzeń bez przeładowania tematycznego, stara się ją upraszczać, ponieważ w ten sposób łatwiej mu wiązać temat z formą dzieła, łatwiej stworzyć treść artystyczną.

Mianem „krajobraz" określimy obraz ogarniający względnie duże przestrzenie. Krajobrazem będzie wtedy obraz łąki, pola, gór, morza widziany szeroko i daleko. Krajobrazem będzie obraz lasu czy sadu owocowego. Określenie to jednak nie wystarczy. Należałoby dodać, ż® tematem głównym krajobrazu nie może być przedmiot stosunkowo niewielki, np. krzak agrestu. Temat główny krajobrazu to właśnie wielkie przestrzenie, zawierające wielkie, ogólne formy. Krajobraz może być wiejski lub miejski, jeżeli zachowa wymienione warunki.

Krajobraz wiejski fotografuje się częściej niż krajobraz miejski dlatego, że jest on tematem łatwiejszym.

Bogactwo tematyczne krajobrazu jest nieskończenie wielkie. Weźmy jako przykład Giewont, widziany z Zakopanego czy z Gubałówki. Jest to temat fotografowany tysiące razy, mimo to dość często widzi się zdjęcie ujęte oryginalnie. Bywa i odwrotnie. Zdjęcia wykonane każde w zupełnie innym terenie są do siebie bliźniaczo podobne. Dowodzi to, że nie tylko przedmiot fotografowany tworzy krajobraz. lecz i fotograf wyciska na nim swoją indywidualność.

I znów wracamy do zagadnienia stosunku artysty do przedmiotu. Fotograf musi wczuć się w temat krajobrazowy, zrozumieć go, stworzyć jego wizję w swej świadomości.

Elementy, tworzące krajobraz są różnorakie, jednakże ilość ich jest stosunkowo niewielka, wielka natomiast mnogość układów. Głównymi elementami będą tu horyzont, płaszczyzna ziemi, niebo, góry, roślinność, woda, budowle ludzkie, człowiek i zwierzę.

Przestrzeń fotografowana wypełniona jest atmosferą, wpływającą na wygląd obrazu.

Gdy patrzymy na dużą otwartą równinę, obok innych przedmiotów widzianych na niej, zawsze fascynuje nas horyzont. Horyzont jest wyrazem i symbolem dużej przestrzeni. Dzieli on obraz fotograficzny na dwie części. Treść obrazu znajduje się na ziemi i właściwie zamyka się horyzontem. Ponad nim rozpościera się niebo.

Niebo, integralny zwykle element krajobrazu, poza wartościami formalnymi wpływa na atmosferę obrazu, stwarza nastrój. Wiedzą o tym

31