Image299

działania są proste, ale samo utworzenie zapisu liczby wymaga pewnych zabiegów.

Na rysunkach 4.343 i 4.344 przedstawiono układy służące do dodawania i odejmowania w kodach uzupełnieniowych.

Sumatory dziesiętne

Przy realizacji kalkulatorów elektronicznych, prostych układów przeliczających w systemach rejestracji i przetwarzania danych oraz wszędzie tam, gdzie informacja cyfrowa jest zadawana do układu arytmetycznego w postaci liczb dziesiętnych, kodowanych dwójkowo lub wyprowadzana z układu do wskaźników cyfrowych — stosowane są układy arytmetyczne, operujące na liczbach dziesiętnych. Unika się wówczas przeliczników liczb dziesiętnych, kodowanych dwójkowo na dwójkowe i odwrotnie. Każda cyfra reprezentowana jest przez tetradę odpowiedniego kodu dwójkowo-dziesiętnego.

Tablica 4.17

Najczęściej stosowane kody w systemach dziesiętnych

Liczby dziesiętne	Liczby w zapisie dziesiętnym, kodowanym dwójkowo
	8421	„ + 3"	2421
0	0000	0011	0000
1	0001	0100	0001
2	0010	0101	0010
3	0011	0110	0011
4	0100	0111	0100
5	0101	1000	1011
6	0110	1001	1100
7	0111	1010	1101
8	1000	1011	1110
9	1001	1100	1111

W tablicy 4.17 przedstawiono trzy kody, które są najczęściej stosowane w arytmetycznych układach dziesiętnych. Są to:

—    naturalny kod dwójkowy o wagach 8421,

—    kod z nadmiarem 3 („+3”),

—    kod Aikena (2421).

Liczby dziesiętne ze znakiem przedstawiane są w systemach:

—    znak-moduł,

—    znak-uzupełnienie do 9,

—    znak-uzupełnienie do 10.

Uzupełnienie do 9 uzyskuje się przez odjęcie każdej cyfry od 9. Uzupełnienie do 10 otrzymuje się przez odjęcie każdej cyfry od 9 i dodanie jedynki do cyfry o najmniejszej wadze. Zasady dodawania i odejmowania liczb dwójkowo-dzie-siętnych są podobne jak w zapisie dwójkowym, z tym, że uzupełnieniu do jedności odpowiada uzupełnienie do 9, a uzupełnieniu do dwóch — uzupełnienie do dziesięciu.