KM
marginalny
Ponieważ koszt stały całkowity (KSC) nie zmienia się w miarę zmian wielkości produkcji (Q), zmiany kosztu całkowitego (AKC) są równe zmianom kosztu zmiennego całkowitego (AKZC). W konsekwencji, koszt marginalny możemy traktować jako zmianę kosztu zmiennego wynikającą z jednostkowej zmiany produkcji:
KM = ^
AQ
Z powyższego stwierdzenia wynika, że koszt stały nie wpływa na wyznaczenie kosztu marginalnego. Jeśli nie posiadamy informacji o koszcie całkowitym, wówczas koszt marginalny można obliczyć na podstawie danych o koszcie zmiennym całkowitym.
W warunkach konkurencyjnego rynku czynników produkcji oraz przy założeniu funkcji produkcji z jednym czynnikiem zmiennym, istnieje odwrotna zależność między kosztem zmiennym przeciętnym (KZP) i produktem przeciętnym (PP) oraz między kosztem marginalnym (KM) i produktem marginalnym (PM). Jeżeli rozpatrujemy jeden czynnik zmienny (np. siłę roboczą), wówczas koszt zmienny całkowity równy jest cenie jednostki czynnika zmiennego (cenie jednostki siły roboczej - w), pomnożonej przez ilość wykorzystywanych jednostek czynnika (ilość zatrudnionych pracowników - L):
KZC = w • L
Ponieważ KZP = KZC/Q, stąd:
KZP
w • L
- dlatego koszt zmienny przeciętny zapiszemy następująco:
Produkt przeciętny czynnika zmiennego (pracy) początkowo rośnie, a później spada. Dlatego właśnie koszt zmienny przeciętny najpierw spada, a następnie wzrasta.
W podobny sposób można przedstawić związek między kosztem marginalnym (KM) i produktem marginalnym (PM). Jeżeli rozpatrujemy tylko jeden czynnik zmienny (siłę roboczą), wówczas KC = KZC a AKC = AKZC.
Z matematycznego punktu widzenia AKZC = wAL + LAw. Ponieważ przyjmowaliśmy założenie, że rynek czynników produkcji jest konkurencyjny, stąd Aw = 0 (zmiany ceny czynnika pracy nie są zależne od zmian ilości pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwie). Dlatego przyrost kosztu zmiennego równa się: AKZC = WAL.
Koszt marginalny jest relacją przyrostu kosztu całkowitego do przyrostu produkcji i wynosi:
AKC AKZC . , . .
lub inaczej
KM =
KM =
AQ
wAL
AQ
w
aQ AL AQ
= w
1
AQ/AL
Ponieważ AO/AL to produkt marginalny pracy - PM,, stąd:
Powyższa zależność oznacza, że przy danej cenie czynnika pracy (w), rosnącemu produktowi marginalnemu odpowiada spadający koszt marginalny. W momencie, kiedy PM zaczyna spadać, KM zaczyna rosnąć. Momentem tym jest punkt przegięcia na krzywej produktu całkowitego.
1ft7