img445

Stosowane najczęściej motywy dekoracyjne to:

iodełki,

kółka,

fale,

kropki,

listki,

kwiatki powstałe z kropek,

ptaki - koguciki znamienne dla baranowskich mis, które umieszczano na dnie naczynia, a niekiedy również i na brzuścu małych dzbanków.

Elementy geometryczne stosowane we współczesnym zdobnictwie garncarskim, nie odznaczały się zbyt wielką rozmaitością. Ale dzięki pomysłowości twórców, z tych elementów powstawały różne kombinacje, jak motywy pasowe, rzadziej ośrodkowe, wyjątkowo zaś asymetryczne. Z motywów pasowych najbardziej rozpowszechniły się różne połączenia linii prostej i falistej. Zdarzały się też układy pasowe złożone z kompozycji wykonanych z takich elementów jak: kropki, łuki, kratki, spirale.

Motywy roślinne zaś, nie były traktowane w sposób realistyczny, co uwarunkowane było rodzajem użytych do dekoracji narzędzi i pośpiechem przy pracy. Niekiedy uproszczenie rysunku posunięte było tak daleko, że ornament można zaliczyć zarówno do grupy roślinnej, jak i geometrycznej. Przykładem mogą tu być częste w dekoracji naczyń z Baranowa kwiatki wykonane z kropek. Jeszcze inną formę dekoracji naczyń w ostatnich latach preferował St. Domański. Ceramika tego garncarza dekorowana była przez nalepianie na powierzchni czerepu kompozycji roślinnych dających efekt płaskorzeźby. Elementy kompozycji garncarz lepił własnoręcznie i nie korzystał z żadnej formy. Nalepione dekoracje często kolorował na zielono, jasno-żółto, brązowo lub były w kolorze czerepu. Naczynia St. Domańskiego wyróżniały się wielkimi rozmiarami. Były to duże dzbany, flakony i doniczki kwiatowe.

Kolorem dominującym w ceramice z Baranowa jest jasno-brązowy kolor czerepu. Na tym tle występuje dekoracja w kolorze białym, jasno-żółtym, ciemno-brązowym i ciemno-zielonym. Te zestawy w kolorystyce występowały już w najstarszych przykładach ceramiki polewanej. Niepoślednią rolę w zdobnictwie gra także szkliwo. Glazurowanie znane było w Polsce już w XI w. Najczęściej stosowana była glazura nie barwiona, pogłębiająca kolor czerepu. Na efekt ostateczny wyrobu składał się także kształt i proporcje naczynia. Cechą charakterystyczną dla naczyń baranowskich są ich nieregularne proporcje. Są one zwężone u podstawy, zaś ich brzusiec umiejscowiony jest powyżej połowy wysokości naczynia.

Jeśli chodzi o kształty to większa rozmaitość i elegancję wykazują dzbany i garnki bez uch. Dzbanki baranowskie są duże o stosunkowo długiej szyjce i niezbyt wydatnym brzuścu. Mimo nieco nieregularnych proporcji w zestawieniu z klasycznym dzbanem polskim zachowują smukła sylwetką. Część górna niezbyt szerokiego wylewu jest łagodnie wywinięta. Duże znaczenie w kompozycji naczynia ma sposób wykonania i umieszczenia ucha. Ucha w naczyniach baranowskich są niewielkie i umieszczane w ten sposób, iż wypełniają esowate wgłębienie profdu naczynia.

Kształt naczynia podkreślają i uwydatniają także zdobiny. Zawsze też zdobią one niewielką część powierzchni naczynia, nie odciągając uwagi od jego kształtu. Zdobienia naczyń z Baranowa występują na ważnych częściach naczynia, jak: szyjka, a zwłaszcza wybrzuszenie, co podkreśla obrotowy charakter bryły, szczególnie gdy zastosowano poziomo ciągnący ornament pasowy. Reasumując stwierdzić można, iż przyszły efekt estetyczny naczynia zależy nie tylko od jakości zastosowanego surowca, ale także od umiejętności samego garncarza, który je wykonuje, nadaje mu określony kształt, decyduje o proporcjach i komponuje całość, dopełniając ją takim, a nie innym wykończeniem wylewu i umieszczeniem lub nie ucha.

Istotnym jest też sam wypał surowca a nawet suszenie, w czasie których naczynia mogą być narażone na deformację. Od stopnia temperatury wypału zależy barwa czerepu - im naczynie stoi bliżej paleniska - tym barwa jest ciemniejsza, intensywniejsza. I tak wyroby z Baranowa wyróżniają się niekiedy ciekawymi efektami kolorystycznymi wynikającymi z nierównego wypału, który nadaje glazurze głęboką barwę żółto-brązową, przechodzącą miejscami w zielone plamy o nieregularnych zarysach. Oczywiście końcowy efekt nadają stosowane w zdobnictwie dekoracje: rodzaje motywów, ich rozmieszczenie na powierzchni naczynia.

Nieodłącznym elementem codziennego życia Słowian były różnego rodzaju przedmioty wykonane z gliny, z racji dostępności tego surowca. Oszczędność czasu przy lepieniu naczyń w porównaniu z wydłubywaniem była olbrzymia... Stąd taka popularność tej czynności.

Obróbka gliny, techniki garncarskie i piece Koła garncarskie

Obecnie na większości terytorium Słowian ręczne lepienie ceramiki zanikło na rzecz lepionej na kole. Najdłużej praktykowane było lepienie na okrągłych deskach na Wielkorusi. Zarówno garncarstwo i obróbka skór były zajęciem kobiet.

Zwiastunką ruchomej deski, czyli koła garncarskiego była okrągła nieruchoma deska.

Koła ręczne na ziemiach słowiańskich spotykamy w:

• pd. i środkowej Wielkorusi - obracają się na - drewnianej podkładce,

-    niskiej ławeczce,

-    zwykłej ławie używanej do siedzenia;

-    oś obrotowa jest - połączona z kołem,

-    tkwi w podkładce czy ławce i koło jest na niej zawieszone.