IMGq43

Ula wyjaśnić droga roswoju dotoictw* bizantyjskiego Ukta w lalach wcześnie Jerych I późniejszych. We wszystkich wyrobach metalowych Konstantynopola. Jak I w Innych dziedzinach sztuki, przejawiaj się w tym czasie różne tendencje stylistyczne. Około 400 r. przewala iluzjonlzm kierunek dążący do możliwie wiernego oddania złudzenia rzeczywistości — Miski dziełom północnej Italii, co łatwo zrozumieć, znając związki polityczne tych ziem.z Bizancjum. Szybko Jednak zaczyna go wypierać nowy, odmienny kierunek, dążący do upraszczania form. Pięknym jego przykładem jest srebrna misa prawdopodobnie z przełomu V i VI w., inkrustowana techniką oleiła (polegającą na wypełnianiu dekoracji rytej w metalu pastą z siarczków srebra, miedzi i ołowiu), z personifikacją Indii IQ1. 99)f Symboliczna figura kobieca przedstawiona została frontalnie, w otoczeniu egzotycznych ptaków, dzikich zwierząt i ich pogromców, w kompozycji całkowicie pozbawionej przestrzeni. Pragnienie oddania monumentalności nie pozbawia sceny wdzięku pasterskiej idylli, modnej w tym czasie w Konstantynopolu, po nawiązaniu bliższych kontaktów z Dalekim Wschodem.

Jak w przedmiotach z kości słoniowej, tak i w cyzelowanych wyrobach metalowych w VI w. następuje wyraźny zwrot do modeli antycznych. Wielka ilość dzieł zdobionych dekoracją z tego okresu, o tematyce mitologicznej, odznacza się doskonałą plastyką wytwornych postaci „poruszających się" z całkowicie naturalną swobodą (misa z nereidami z Galleria Saba uda w Turynie, misa z siedzącym pasterzem w Ermitażu i misa z Wenus i Anchizesem, także w Ermitażu, oraz wiele innych).

Późniejsze lata przynoszą znów zmianę stylu i w niektórych przypadkach pewne obniżenie poziomu artystycznego. Zgodnie z nowymi gustami wykonano srebrny krzyż-rellkwiarz, znajdujący się obecnie w bazylice św. Piotra w Rzymie — dar panującego w latach 565—578 Justyna II 1 Jego żony Zofii. Jedną stronę relikwiarza zajmuje rytowany napis fundacyjny w Języku łacińskim, drugą ozdabia wytłaczany ornament ro-

ttlnn? \ iMt WMtetMMtw. i Wtop* pton MMMf na skrtyłowantu ramion ktty ta inuty wtttpMMMk i W środkowym iwd*\\cmio MfUWje tymM ChrplNM - W tanek w n\mb\p, i knytMtaitm, f» puwt| - mm* cesarzowej, p« lewej - wum, o* iigmy mają w un|* słone w getcie otentów. Chrystoe, linM * M*tfl puodstaw|ony jwl dwukrotnie: w medalionie góruł* {Aft Pentoktator, w dolnym jako władca i Mm ukończonym krzyżem. Wiąksa suchotfcw traktowaniu tnllelów m wedillo* nech, i w otnamonclo roślinnym widoczna wpływy minki wschodnio), głównie sasanldzklej — która bądilc Impltowłó coraz częściej dworską sztuką Bizancjum — są charaktery-styczne dla dziel z lago okresu.    ;

Odkryła dwa skarby z kotom XIX w. I w IOWr. w Kyr*-nla na Cyprze obrazują postom wyrobów z motel! w tutach panowania Herakllusza 1,610-629). Misy t dekoracją przed-stawlającą sceny z tycia Dawida (z których trzy przechowuje muzeum w Nikozji, a sześfc Metropolitan Muieum ol Art w Nowym Jorku), jako jedne z pierwszych dziel twtadczą o wzrastającym wpływie na sztuką bizantyńską miniatur kodeksów wczesnochrześcijańskich, Inspirowanych przez sztuką antyczną. Styl klasyczny 1 żywośfc opowiadania zostały tu jednak nieco skaione przez pewną nlezrącznołt wykonanie szczegółów.

Skarby znalezione w 1951 r. w Kratigos kolo Mltiltni na wyspie Lesbos, w Blha i Stornie w Syrii, a takie w Antiochii i w wielu innych miejscowościach wskazują na świadome kopiowanie modeli antycznych takie w latach poprzedzających okres ikonoklazmu. Figury na tych metalowych przedmiotach podlegają jednak coraz wiąkszym uproszczeniom. Styl, z upływem lat coraz bardziej suchy, pozbawia postacie tycia i ruchu, gdyż wzrasta rola konturu, a modelunek staje sią plaski (misa z tańczącym sylenem 1 menadą, misa z Atalantą i Mele-agrem, dzban z nereidami — wszystkie trzy przedmioty z Ermitażu). Wbrew dawniejszym przekonaniom wiemy obecnie, te w okresie walki o obrazy pracownie nie poniechały pro-

242