Znane są przykłady chorób rozwijających się dobrze wyłącznie w glebach kwan>^ (np. kiła kapusty). Gleby kwaine częściej zasiedlane są przez drutowcc i kona kownte. Wzrost pH gleby może ograniczać porażenie pomidora przez fuzary^tt więdnięcie i zgniliznę wierzchołków owoców, a także pogarszać warunki zerowy szkodników glebowych, a nawet gatunków kryjących i przepoczwarzających iX w glebie. Inne choroby, zwłaszcza powodowane przez bakterie, rozwijają się na glebach o odczynie alkalicznym (np. parch zwykły porażający ziemniaka, o*, chew, buraka). Oznacza to, żc zmieniając odpowiednio odczyn gleby przez »sptCk. wanie lub stosowanie nawozów fizjologicznie kwaśnych, można w wyraźny tpag* ograniczać występowanie niektórych chorób i szkodników. Odczyn gleby rnuti b; oczywiście dostosowany do agrotechnicznych wymagań uprawiane) rośliny, fot; odbiega on zbyt wyraźnie od wymagań rośliny, to jej wzrost ulega ograniczeniu.
16.1.5. Dobór kwalifikowanego materiału rozmnoicniowcgo
Wiele czynników chorobotwórczych przenosi się z nasionami, cebulami 1& dzonkami. Dlatego powinny być one wolne od patogenów, aby nic stały się źródłem zakażenia po wysianiu czy wysadzeniu. Z nasionami przenoszone są na przykład strąkowce i wszelkie inne szkodniki przechowywanych produktów. Także niektóre nicienie mogą być rozprzestrzeniane z nasionami. Z cebulami roznoszone sąube szkodniki, jak: udnica ccbulanka. szpecicie i nicienie. Materiał rozmnożcoiowy jk-winien pochodzić z kwalifikowanych plantacji i nic może wykazywać żadnych objawów chorobowych i uszkodzeń. Celem otrzymania materiału rozmnożeniowegD o bardzo dobrej jakości i zdrowotności stosuje się w praktyce cały zespół zibtrpo, jak usuwanie chorych roślin z plantacji, zwalczanie mszyc - wektorów wirusów, doczyszczanie i sortowanie. Ponadto materiał reprodukcyjny powinien być sprawdzony pod względem zasiedlonych patogenów i szkodników.
16.1.6. Termin siewu, sadzenia i zbioru
Właściwie dobrany termin siewu lub sadzenia może w wielu wypadkach ograniczyć nasilenie występowania agrofagów. Szczególnie duże znaczenie ma wczesny termin siewu w ograniczaniu rozprzestrzeniania chorób wirusowych. Wczesne sadzenie pomidora zmniejszu też zagrożenie przez zarazę ziemniaka, bowiem piw uzyskuje się. zanim nastąpi nasilenie choroby. Niemniej jednak zbyt wczesne sadzenie lub siew nasion w niezbyt dobrze ogrzane podłoże przedłuża wschody, pau u młode kiełki i siewki ulegają zakażeniu przez różne gatunki grzybów, wywołujące tzw. zgorzel siewek. Zbyt wczesny wysiew fasoli i ogórka czy sadzenie pomidora może narazić rośliny na uszkodzenia powodowane przez wiosenne przymrozki Możliwie wczesny wysiew roślin wiosną często ogranicza najczęściej później® wystąpienie szkodników. Na przykład wczesny siew buraka ogranicza zaatakowane przez śmietkę ćwik tankę. Na wczesnych zasiewach fasoli bywa natomiast więcej opczędzików.
rtB* “^?J^.h^wn* ".jakość plonu. Warzyw, zbieramy £■!»«$ któm «y*fc w okresie .rampom, ozy prze-^‘rihtór.M.rzyn.ywanic rośli., na plantacjach w.ą*e się z mojljwo-I które atakują rośliny dopiero w fezie polnej dojrzą-
, . „„h-™ „równo na wielkość. jak i Jakotó plo-
„(Mi czy s*dz«ua ninnu W*i7vwa rbieftltw
I Upusty może na przykład spowodować wystąpienie czerni
i p* ^c^sfflrcj plcini Opóźnienie zbioru może ułatwiać rozwój szkodnika, I strąkówcerki m grochu.
I zaafaanre chwastów
l»zkzańc chwastów ma w produkcji warzyw bardzo duże znaczenie dla I ffi.rn.ootc roślin. Warzywa zachwaszczone rosną słabiej i są bardziej podatne na I Jo**!'a ratóna otnou'ovva*? zwłaszcza na plantacjach cebuli, która w tych wa-■ nttwii btrdzo szybko ulega porażeniu przez mącznjaka rzekomego. Ponadto chwa-I ^nc«sfo żywicielami pośrednimi groźnych patogenów i szkodników. Większość I ^powodujących rdze na roślinach motylkowatych czy innych, do pełnego I 0*******°*^° wym,ga dwóch żywicieli. Chwasty psiankowate są żywicielami I «»n«łw, zwłaszcza pasożytujących na pomidorze, tytoniu oraz ziemniaku. I aqfly/nXfa,ny **pusłnych ** żywicielami grzyba Plasmodiophora brassrcae fe«l>;kapitóiy. przyczyniając się do długotrwałego zakażenia pól. Na wielu i r““ Z . ^rod*,n rozwijają się także grzyby powodujące zgorzel siewek
■ ,^*łTCnin,e roi,m (fyitoum debaryanum. Fusarium spp.. Rhizoctoniasolom).
_ Lmvas,>™°8^ sprzyjać też zaatakowaniu rośliny uprawnej przez szkodnika,
I j.”Tią d“ nłC8° ?Ódło P°kartnu- Do przejścia pełnego cyklu rozwojowego
■ W^ał^1 ,‘cznc 8*tunki szkodników wykorzystują chwasty jako pokarm.
I Ilu!J. P°^° Cnie b,e,,nków. rolnic i mszyc rozwija się wiosną na chwastach.
■ rbwych przechodzą na rośliny warzywne. Śmictka kapuściana rozwija się na co I "jy™*ej24 gatunkach chwastów, mszyca kapuściana na 97, bielinek kapustni* no
*'• clwwttcja chwastów z upraw może ograniczyć liczebność określonych szkód*
■ niltów.
16.1 A Metody mechaniczno-fizyczne
Mechaniczne metody zwalczania agrofhgów należą do nąjsiarszych i najprostszych w historii ochrony roślin. Chociaż tracą dzisiaj na znaczeniu, lo jednak nadal stanowią korzystne uzupełnienie metody chemicznej.
lUSTCT w uprawach potowych. Oddzielanie cgrempltrzy z ob>
nych pod osłonami. ‘ ^jft |ub pędzania rozsadyjetf J®dną z pierwszych
wami nekrozy *”* występowanie zgorzeli siewek pomidora, papiyfci, czy
czynności ograniczającym z ^ an!raknwy lub bakteriozy obwódkowej ftroli roślin kapustny**- gy|