Imm02

2.16

Komórki biorące ud/.iai. w odpowiedzi immunologicznej

Ziarnistości w dojrzałych eozynofilach są organellami błonowymi o krystalicznych rdzeniach, które różnią się w gęstości elektronowej od otaczającej macierzy (Ryc. 2.37).

Pewne bodźce mogą powodować degranulację eozynofilów. Degranulacja obejmuje fuzję ziarnistości wewnątrzkomórkowych z błoną plazmatyczną i uwolnienie zawartości do otaczającej przestrzeni. Ten typ reakcji jest jedynym sposobem, w jaki komórki mogą użyć swoje ziarenkowatc uzbrojenie przeciw dużym celom, które nie mogą być sfagocytowanc. Uważa się, że używając tego mechanizmu cozynofile odgrywają specjalną rolę w odporności przeciw robakom pasożytniczym (p. Rozdział 18).

Hozynofile są przyciągane przez produkty takie, jak czynnik chcmotaktyczny dla eozynofilów (cosinophil chemotactic faetor of anaphylaxis, ECF-A) uw alniany z komórek T, komórek tucznych i bazoftlów. Wiążą one schistosomule (larwy robaków') opłaszczone IgG lub IgE i ulegają dcgranulacji uwalniając toksynę, znaną jako „główne białko zasadowe” (major basie protein). Eozynoftle uwalniają również histaminazę i sulfatazę arylową. które inaktywują produkty komórek tucznych, histaminę i substancję wolno reagującą (slow reaclive substance of anaphylaxis, SRS-A). Efektem czynników uwalnianych z eo-zynofili jest więc stłumienie odpowiedzi zapalnej i zahamowanie migracji granulocytów' do miejsca inwazji.

Ryc. 2.37. Ultrastruktura eozynofila świnki morskiej. Dojrzały eozynofil zawiera ziarnistości (G) z krystalicznymi rdzeniami. x8000. (Dzięki uprzejmości dr D. McLaren.)

Bazofile i komórki tuczne

Bazofile stwierdza się w bardzo małych ilościach w krążeniu, tworzą one mniej niż 0,2% leukocytów; charakteryzują je intensywnie zabarwiono tioletowo-niebieskie ziarenka (Ryc. 2.38). Komórki tuczne, których nie stwierdza się w ogóle w krążeniu, w' wiciu swoich właściwościach są często nic do odróżnienia od bazofilów.

Istnieją dwa różne rodzaje komórek tucznych: śluzów'kowe komórki tuczne (MMC) związane z nabłonkiem błon śluzowych i lącznotkankowc komórki tuczne (CTMC). Proliferacja pierwszego typu komórek, w odróżnieniu od drugiego, wydaje się zależeć od komórek T. Oba typy mogą być uwidocznione w mikroskopie świetlnym za pomocą barwienia błękitem Alcjanu (Ryc. 2.39).

Dojrzałe bazofile krwi mają losowo rozdzielone ziarnistości otoczone przez błony (Ryc. 2.40). Ziarnistości zarówno bazofilów jak i komórek tucznych, zawierają heparynę, SRS-A i ECF-A.

Bodziec dcgranulująey eozynoftle i komórki tuczne (Ryc. 2.41) jest często alergenem (antygenem powodującym reakcję alergiczną). Aby być efektywny, alergen musi związać krzyżowo cząsteczki IgE obecne na powierzchni komórki tucznej lub bazofila via jej receptory dla IgE (FceRI) o wysokim powinowactwie. Charakterystyczne, że degranulacja bazofila lub ko-

Ryc. 2.39. Obraz histologiczny komórek tucznych ludzkiej tkanki łącznej Mikrofotografia pokazuje ciemnoniebieską cytoplazmę z purpurowymi ziarnistościami. Barwienie błękitem alcjanu i safraniną, x600. (Dzięki uprzejmości dr T.S. Orr.)

Ryc. 2.38. Morfologia bazofila Rozmaz krwi pokazuje typowego bazofila z intensywnie zabarwionymi, fioletowo-niebieskimi ziarnistościami, x1500.

Ryc. 2.40. Ultrastruktura bazofila. Bazofile w skórze świnki morskiej wykazujące charakterystyczne losowo rozmieszczone ziarnistości (G). (N-jądro.) x6000. (Dzięki uprzejmości dr D. McLaren.)