mediacja w sprawach nieletnich2

raczej spraw " szczegółowych (proceduralnych), natomiast pryncypia, jak już powiedzi ano, są z reguły przyjmowane przez wszystkich. Nie pretendując do ws zechstronnego przeglądu reguł sprawiedliwości naprawczej (nie jest to zresztą celem niniejszej publikacji), wydaje się, że warto przytoczyć n iektóre z nich, najczęściej prezentowane w literaturze przedmiotu, oprac owane przez autorów będących już klasykami w tej dziedzinie. I tak H. Zehr³³ wymienia 19 podstawowych zasad sprawiedliwości naprawczej, przeciwstawiając je obowiązującemu systemowa retiybutyw-nemu, Przytc oczymy ważniejsze z nich³⁴:

Różnice pomiędzy sprawiedliwością odpłaty i sprawiedliwością

naprawczą:

Sprawie* dliwość retrybutywna

Sprawied 1 iwość naprawcza

Przestępstwo - czyn przeciw zasadom ustanowionym przez państwo

Monopol pa/ ństwa na reagowanie na przestępstwem

-    ofiara igno rowana

-    sprawca b^; jemy

-    społccznoś- .ć na marginesie.

reprezentowi .ma abstrakcyjnie przez państwo

Koncentracja t na przeszłym czarnie, winie

Procedura P-contradyktoryjna, walka przeciwstawi .■ łych stron

Wyrównanie rachunków z państwem przez poddai- lie się karze

Cierpienie w -yrządzone przez sprawcę równoważon e przez zadanie cierpienia

sprawcy

Stosowanie kar, cierpienia w celu odstraszenia

Sprawiedliw-ość określana przez zasady rzetelnegoo procesu

Sprawiedliwi ość dzieli, brak miejsca i zachęty do v wyrażenia żalu i przebaczenia

Przestępstwo - czyn przeciw osobie, stosunkom społecznym

Uznanie roli ofiaiy, sprawcy i społeczności

-    respektowanie praw i potrzeb ofiar

-    zachęcanie sprawcy do wzięcia na siebie odpowiedzialności

-    społeczność jako facylitator w procesie naprawczym

Koncentracja na skutkach czynu, rozwiązaniu problemu, zobowiązaniu, przyszłości

Nacisk na dialog i negocjacje

Wyrównanie rachunków z osobą pokrzywdzoną i społecznością przez czynienie dobra

Koncentracja na naprawieniu krzywdy

Stosowanie pojednania dla prewencji

Sprawiedliwość określana przez wzajemne stosunki 1 rezultat

Celem sprawiedliwości Jest pogodzenie możliwości wyrażenia żalu i przebaczenia

(Na podstawie H. Zebra. 1990)

³⁰ H. Zc.hr; C-Changlng..., s. 5.

³⁴ Por. 13. Cj .'amccka-Dzlaluk. Teoretyczne...

19