napmasz09

50

roboczy tłoka jest wymuszony ciśnieniem doprowadzanego czynnika roboczego, ruch powrotny, tj. ruch jałowy, jest wymuszony sprężyną lub siłą

zewnętrzną. Tłoczysko “ siłownika, zależnie ' od kierunku -^obciążenia zewnętrznego,' może .pracować na ściskanie (F^ - siła pchająca) lub na rozciąganie (F_te - siła ciągnąca).

W siłownikach dwustronnego działania ruch tłoka w obu kierunkach jest wymuszony ciśnieniem doprowadzanego do cylindra czynnika roboczego. Siłowniki dwustronnego działania z jednostronnym tłoczy-skiem zasilane pompą o stałej wydajności Q, mają różne prędkości ruchu w obu kierunkach.

Rys. 4.9. Przykłady przepływu oleju w siłowniku tłokowym: a) jednostronnego działania; b) dwustronnego działania z jednostronnym tłoczyskiem; p - ciśnienie robocze. A,A_X — powierzchnie tłoka, k, v_t - prędkości przesuwu tłoka, F_fp, F_te - siły (pchająca, ciągnąca) przesuwu tłoka

Stosunek prędkości v tłoka w ruchu roboczym do prędkości v_i w ruchu jałowym wynosi______

v

^v. ^A

co jest korzystne. Wolniejszy ruch roboczy pozwala pokonać większe opory. Szybszy ruch jałowy odbywa się przy mniejszym obciążeniu.

Przy prędkości tłoka v > 6 m/min należy dobieg tłoka do pokrywy wyhamować przez dławienie czynnika roboczego.

Siłę użyteczną F_u siłownika wyznacza się, mnożąc siłę pchającą F^ lub ciągnącą F_tc, działające na tłoczysko, przez współczynnik sprawności siłownika

gdzie:

^F«c) = p^a ~pA> v⁼¹--^,

przy czym: p_t p_x — ciśnienie po stronie wlotu i wylotu cylindra,

A, A_x — powierzchnie tłoka i tłoka zmniejszonego ó przekrój tłoczyska.

Na straty mocy AP składają się straty powstałe w węźle uszczelniającym tłoka w cylindrze, tłoczyska w dławnicy oraz straty hydrauliczne związane z oporami przepływu czynnika roboczego w przewodach i w cylindrze. Ze względu na dobrą na ogół szczelność cylindra nie występują straty objętościowe, a więc ą_v - 1, P_s jest mocą doprowadzaną ze strumieniem zasilającym o natężeniu Q.

Zawory w układzie hydrostatycznym spełniają bardzo zróżnicowane zadania. A. Zawory sterujące kierunkiem przepływu

W grupie tej rozróżnia się: rozdzielacze, zawory odcinające i zawory zwrotne. Rozdzielacze służą do łączenia różnych przewodów lub kanałów, zwanych drogami przepływu czynnika roboczego, przez przemieszczanie suwaka roz-

3

Rys. 4.11. Przykład włączania rozdzielacza w układ napędowy: I — pompa olejowa,

2    — rozdzielacz trójpolożeniowy dwudrogowy,

3    — siłownik dwustronnego działania z jednostronnym tłoczyskiem, 4 - zawór przelewowy

Rys.4.JG. Rozdzielacz suwakowy, trójdro-gowy, dwu położeniowy: a) zasada działania; b) symbol graficzny (z pompą i odbiornikiem)

dzieiacza osiowo względem nieruchomej tulei. Rozdzielacze suwakowe różnią się między sobą liczbą możliwych położeń suwaka oraz liczbą niezależnych przewodów, które można przyłączyć do rozdzielacza. Na przykład w położeniu I dźwigni sterującej (rys. 4.10), otwory P i A są połączone. Położenie II dźwigni zamyka otwór P i łączy otwory A i Z.

W zależności od liczby możliwych do uzyskania dróg przepływu czynnika roboczego, rozróżnia się rozdzielacze dwu- i wielodrogowe, a w, zależności od liczby różnych położeń suwaka sterującego, dwu- i wielopołoteniowe. Na przykład podczas współpracy rozdzielacza i siłownika dwustronnego działania, rozdzielacz kieruje strumień czynnika roboczego na przemian to do jednej, to do drugiej komory, łącząc jednocześnie pozostałą komorę z przewodem odpływowym.