Obraz0019

19

cech wprowadzono do produkcji stali szybkotnącej metalurgię proszków. Przykładem jest stał spiekana PM (2,3% C, 7% V). Proszek otrzymuje się przez rozpylanie stali w stanie ciekłym gazem obojętnym, azotem. Proszek ten podlega prasowaniu pod ciśnieniem 100 MPa, w temperaturze 1423 K, na monolitycznych płytkach. Metalurgia proszków umożliwia wprowadzenie do proszków stali dodatkowych węglików metali, np. WC, Mo₂C, VC, TVC. Stal spiekana PM ma zwiększoną zawartość azotu, jej twardość po hartowaniu i odpuszczaniu wynosi 70 HRC, a wytrzymałość na zginanie 4000-4500 MPa. Stale spiekane można kształtować plastycznie metodami konwencjonalnymi na gorąco. Właściwości skrawne stali spiekanych są lepsze niż konwencjonalnych ze względu na jednorodność ich struktury w całym przekroju.

13.3. Stale szybkotnące pokrywane azotkiem tytanu

Znane są różne metody uszlachetniania powierzchni ze stali szybkotnących, polegające na dyfuzyjnym wzbogacaniu warstwy wierzchniej pierwiastkami doprowadzanymi z zewnątrz lub na wytworzeniu na ostrzu warstw niemetalicznych (zwykle tlenków). Zabiegi te w nieznacznym stopniu poprawiają właściwości skrawne narzędzi, a przede wszystkim poprawiają ich wygląd i zabezpieczają antykorozyjnie. Znacznie lepsze efekty daje pokrywanie azotkiem tytanu (TiN). Stosowano je już dawniej do węglików spiekanych metodą chemicznego naparowywania próżniowego (CVD - Chemical vapour deposition). Metoda ta jest jednak wysokotemperaturowa (ok. 1000°C), więc dość kłopotliwa w przypadku stali szybkotnącej, ponieważ po pokrywaniu wymaga hartowania.

Na początku lat osiemdziesiątych na szeroką skalę wprowadzono pokrywanie stali szybkotnących metodą fizycznego naparowywania próżniowego (PVD -physical vapour deposition) (rys. 1.4). Narzędzia jako katoda umieszczone są

uchwyt

narzędziowy

(katoda)

gaz neutralny (argon)

pokrywane

narzędzia

parownik

Rys. 1.4. Schemat pokrywania narzędzi azotkiem tytanu metodą PVD