mogą znacznie obciążać koszty produkcji. Przykładowo: wprowadzanie do produkcji przemysłowej prototypu nowej maszyny. Drogą do zmniejszania ogólnych kosztów eksploatacji są analizy ilościowo-jakoSciowe i ekonomiczne danego procesu technologicznego.
Typowa technologia wybierania kopalin pospolitych, a więc materiałów takich jak piaski, gliny, ily, pospólki, żwiry itp., polega na bezpośrednim urabianiu maszynowym w powiązaniu z systemem transportowym ciągłym (przenośnikami) lub przerywanym (okresowym) transportem
ładowarkowym
Natomiast typowa technologia produkcji kruszyw mineralnych ze skał zwięzłych opiera się na urabianiu złoża materiałem wybuchowym, załadunku z pryzmy odstrzelonego urobku (często dodatkowo rozdrabnianego) maszynami, najczęściej koparkami i ładowarkami, z reguły na transport oponowy (wozidłami).
Mierniki (kryteria) służące za podstawę oceny pracy danej maszyny mogą być różne i dlatego poniżej podano niektóre stosowane w przemyśle wydobywczym definicje, mogące być pomocne do ogólnej oceny przydatności wprowadzonych maszyn do najrozmaitszych operacji technologicznych w systemach wydobywczych.
OBIEKT - przedmiot dowolnej natury charakteryzujący
wymiary, zasięg pracy, inne cechy użytkowe, a nawet cena. Obiekt rodzaju .koparka" działa w ramach określonych przynależnych operacji danego systemu, którego zadaniem jest realizacja celu produkcyjnego (usługa, towar) i ekonomicznego (zysk).
OPERACJA - pojęcie technologiczne: dotyczy sposobu wykonania postawionego zadania. Układy operacji są technologią realizacji tego zadania na drodze cząstkowych operacji technologicznych. Wszelkie operacje wykonywane są przy pomocy techniki, czyli odpowiednich maszyn i urządzeń. Kolejność, układ poszczególnych stanów operacji, nazywany jest procesem. Do stopniowania, szeregowania organizacji procesów należy zarządzanie produkcją. Jest wiele odmian tego pojęcia. W ujęciu klasycznym, biznesowym zarządzanie to: motywowane planowanie, organizowanie i kontrolowanie. W ujęciu operacyjnym to kierowanie produkcją za pomocą metod badań operacyjnych.
EFEKTYWNOŚĆ to jakość działania obiektu lub jego systemów mierzona za pomocą różnych miar. Przeważnie stosuje się miary ekonomiczne i technologiczne, bardzo rzadko miary fizyczne (sprawność energetyczna maszyny lub operacji),Technologiczne pojęcie efektywności wyraża się najczęściej jako skuteczność (sprawność) realizacji głównego zadania operacji.
Technologię i ekonomię danej produkcji najlepiej charakteryzuje jednostkowy koszt produkcji:
K, = K/Q,
Q^,-wydajność efektywna uzyskiwana w dłuższym odcinku czasu, np. zmiany.
Wprowadzenie koparek hydraulicznych, w których wszystkie lubglówne ruchy robocze wywoływane są przez
napędu (silnika spalinowego lub elektrycznego), zmieniło nieco technologię kopania, bowiem układ poszczególnych mechanizmów odbiega znacznie od układów koparek mechanicznych z linowym podwieszeniem osprzętu roboczego. W przypadku pracy koparki hydraulicznej łyżka ma możliwość obrotu względem ramienia, można więc urabiać
Odmienna kinematyka osprzętu koparek hydraulicznych pozwala na wywarcie pełnej siły w zakresie zasięgu kopania oraz daje możliwość penetracji łyżką w urobku, przez co zęby wyszukują miejsc o najmniejszym oporze. Osprzęt koparki jest przeztow mniejszym stopniu narażony na ciągle obciążenie maksymalne.
W celu osiągnięcia jak największych wydajności w procesie technologicznym przodkowym należy mieć na uwadze właściwe relacje między pojemnością łyżki koparki i pojemnością skrzyni samochodu technologicznego (odstawczego). Poprawność doboru samochodu do osprzętu roboczego koparki określa się współczynnikiem .dopasowania^, będącym stosunkiem pojemności (ładowności) skrzyni samochodu V do pojemności (ładowności) łyżki koparki V, z uwzględnieniem gęstości i spulchnienia ładowanego urobku lub optimum funkcji ładowności samochodu i potrzebnej liczby wysypów z łyżki koparki.
Hydraulicznymi koparkami lyżkowymio pojemnościach łyżek od 1,0 do 6 m1 stosowanymi w naszych kopalniach odkrywkowych surowców skalnych, które odróżniają się konstrukcją od dotychczas wykorzystywanych i wyznaczają nową jakość w technologii urabiania i ładowania w ogólności, są koparki nowej generacji produkcji krajowej Brawal, wytwarzane przez Bumar-Łabędy, oraz koparki produkcji zagranicznej, z których można wymienić firmy Brayt (Norwegia), Bola (Austria), a także Liebherr, Orenstein & Koppel (Niemcy), Caterpillar (USA), Komatsu, Hitachi (Japonia) i inne.
maszyny i urządzenia
57