1. Cel ćwiczenia
Praktyczne poznanie sposobów ustalania części do obróbki w uchwytach normalnych i specjalnych oraz zasad bazowania przy planowaniu operacji.•
2. Y/yposażenie
a) Specjalne uchwyty obróbkowe 4-6 sztuk.
b) 4 - 6 sztuk surówek wraz z rysunkami surówki i gotowej części.
c) Tablica umownych oznaczeń w dokumentacji technologicznej.
d) Suwmiarki o zakresach pomiarowych umożliwiających pomiary rozpatrywanych uchwytów specjalnych.
e) Katalog normalnych elementów uchwytów obróbkowych.
3. Y/iadomości ogólne
3.1 ./'Sposoby ustalania części przy obróbce
Przedmiot, na którym ma być wykonana operacja obróbki skrawaniem,, musi być ustawiony w obrabiarce. Czynność ustawiania składa się z ustalenia i zamocowania (niekiedy przedmiot może być nie zamocowany). Ustaleniem nazywa się nadanie przedmiotowi ściśle określonego położenia w tych kierunkach, które mają wpływ na uzyskanie żądanych wymiarów.
Stosowane są trzy podstawowe sposoby ustalenia części przy obróbce:
a) bezpośrednio na obrabiarce z zastosowaniem prostych elementów mocujących (śrub, płytek, klinów itp.) i sprawdzeniem prawidłowości położenia części na obrabiarce za pomocą narzędzi pomiarowych,
b) w uniwersalnych uchwytach obróbkowych stanowiących wyposażenie obrabiarek.
o) w specjalnych uchwytach obróbkowych.
Uatalenle przedrcLota bezpośrednio na obrabiarce stosowane jest w produkcji jednostkowej i mnłoseryjnej oraz seryjnej, przy obróbce dużych części, « tatr sposób obrabia się pbaa:iCzya».y korpusów na ■trugarkach wzdłużnych i frezarkach, wytacza otv;oXJ na wiertarko »
- frezarkach i tokarkach tarczowych, prz?prokadza boczenie na ;:a-ruzelówkach itp. Prawidłowe położenie części osiąga. się przez ich przesuwanie i sprawdzanie położenia narzędzicinl pomiarowymi, frzjr obróbce złożonych i. drogich części, ustalanych bezpośrednio Aa obrabiarce 9 często stosu:je się trasowanieV7 ęyn celu pov/ierz~ ahnię części pokrywa się farbą lub kredą i rj-gikiem nanosi kontury i osie (nożna róoeiisż aapunktować linie koat«rCweV Trasowanie wykonuje się na specjalnych płytach, przy Użyciu odpowiednich narzędzi traserskich. Ułatwia to ustawienie części ria obrabiarce. Wady tego sposobu są następująces niska dokładność ustalenia (dokładność obróbki przy .trasowaniu nie przekracza 0,3 - 0,4 .tul). ■Baczna pracochłonność ustalenia części.Ponadto wymagane są wysokie kwalifikacja obsługi.
Ustawianie bezpośrednio na obrabiarce należy stosować w tych przypadkach, gdy przedmiot jest duży i wielkość tolerancji jest wię~ od sumarycznego błędu powstającego w czasie obróbki.
jUstalenie części w uniwersalnych uchwytach obróbkowych stosuje sio głównie w produkcji jednostkowej i małoseryjnej, rzadko zaś w pro-lukoji seryjnej i masowej. Zastosowanie tego lub innego rodzaju Uchwytu uniwersalnego zależy od przeznaczenia, dokładności lub kiztaltu półwyrobu. Bo uchwytów takich zaliczamy, kły tokarek, so-pecentrujące uchwyty ćwuszczękowe i trzyszczękowe, uchwyty este-jroezczękowe, imadła, tarcze uchwytowe i inne,
W porównaniu z poprzednim sposobem, stosowanie uchwytów uniwer-jalnych ma następujące zalety: dokładniejsze ustalenie części, mniej-■ISA pracochłonność ustalenie i mocowania, mniejsze mogą być tolerancje obróbkowe.
Najbardziej dokładne ustalenie uzyskuje się przy zastosowaniu specjalnych uchwytów obróbkowych, które konstruuje si? uwzględniając kształt i wymiary obrabianego przedmiotu. Z tych względów ustalenie przedmiotu jest szybkie i nie wymaga uprzedniego trasowania.