Obraz0021

42

Do uohwytóv/ specjalnych zalicza się uchwyty składane, nastawne do obróbki grupowej i nierozbieralne. Te ostatnie przeznaczone są do obróbki jednej części lub kilku jednakowych dla określonej operacji. Przy zmianie produkowanego wyrobu uchwyty te przeważnie złomuje się. Z tych względów projektowanie i wykonanie ich jest ekonomicznie uzasadnione w produkcji wielkoseryjnej i masowej.

3.2. Charakterystyka baz

Powierzchnie półwyrobu, według których orientuje się część przy ustaleniu, nazywa się powierzchniami bazowymi lub bazami, a cały zabieg ustalenia według baz - bazowaniem. Ilość i położenie powierzchni bazowych winna byó wybrana w ten sposób, aby zapewnić dokładne i stabilne położenie przedmiotu względem drogi narzędzia. Można to uzyskać przez związanie sześciu stopni swobody przedmiotu drogą odpowiedniego doboru nieruchomych opór uchwytu, i Aby związać jeden stopień swobody,wystarczy docisnąć przedmiot do jednej, odpowiednio usytuowanej, opory punktoY/ej. Z tych względów niezbędnym warunkiem bazowania jest obecność 6 punktów oporowych, położonych w 3 wzajemnie prostopadłych płaszczyznach (rys. 3.1.) w następujący sposób: trzy punkty 1, 2 i 3 w płaszczyźnie głównej A, dwa punkty 4 i 5 w płaszczyźnie kierunkowej B i jeden punkt 6 w płaszczyźnie oporov/ej

?rojektov/anie dowolnego procesu technologicznego obróbki mechanicznej należy zaczynać od wyboru bazy dó. obróbki. S większości przypadków za bazy wybiera się te powierzchnie, które ustalają położenie części v? zespole lub współpracują z innymi częściami w maszynie. Baza, której położenie względem obrabianej powierzchni jest istotne dla pracy części w maszynie, nazywa się bazą konstrukcyjną. Bazami takimi mogą byó powierzchnie rzeczywiste istniejące w danej części, jak również osie symetrii, osie wałków, otworów itp.

Drugim typem baz są bazy produkcyjne, które dzielą się na bazy kontrolne i technologiczne. Bazami kontrolnymi nazyy/amy powierzchnie, linie lub punkty obrabianej części,od których bezpośrednio mierzy się wykonywane wymiary. W gotowych częściach bazy te winny pokrywać się z bazami konstrukcyjnymi.

Rys. 3.1. Schemat całkowitego bazowania przedmiotu; , P_oł P, -- siły działające aa przedmiot przy bazowaniu, I, II, III - kierunki możliwych przemieszczeń liniowych przedmiotu wzdłuż osi x, y i z, IV, V, VI - kierunki możliwych przemieszczeń obrotowych przedmiotu wokół osi x, y i z

Bazy technologiczne dzielą się na bazy montażowe i obróbkowe. Bazy montażowe służą do ustalania położenia części w stosunku do innych części przy montażu, natomiast bazy obróbkowe służą do ustalania półwyrobu w stosunku do narzędzi podczas obróbki mechanicznej. Bazami obróbkowymi mogą byó powierzchnie płaskie, otwory, czopy, nakiełki itp. Baza obróbkowa określa położenie przedmiotu na obrabiarce względem narzędzia skrawającego. Jednakże w niektórych przypadkach położenie narzędzia określane jest przez uchwyt obróbkowy a nie przez obrabiarkę, np. przy wierceniu według płyty z tulejkami wiertarskimi. Również przy wytaczaniu, .gdy wytaczadio Jest przegubowo połączone z wrzecionem, kierowane jest ono wyłącznie płytą z tulejkami. Bazą obróbkową może być powierzchnia obrabiana, np. przy szlifowaniu bezkłowym lub przeciąganiu swobodnym. Bazy obróbkowe mogą byó wyjściowe - stosowane w pierwszej operacji lub początkowych operacjach, obróbki zgrubnej oraz bazy do dalszej obróbki. Można je również podzielić na bazy naturalne i sztuczne.

• Bazy naturalne są to powierzchnie, które określają położenie części w maszynią względem innych lub 7spółpraoująoą z innymi częścią-