254 (13)

Do trzeciej grupy tablic zalicza się tzw. tablice specjalne, w których są podane gotowe wartości wysokości i azymutu dla przyjętych argumentów wejściowych, zaokrąglonych do pełnych stopni. Rozwiązywanie trójkątów sferycznych za pomocą tych tablic określa się jako metodę tablicową.

Obliczanie linii pozycyjnej przy korzystaniu z tego typu tablic stosowano już od chwili wprowadzenia do obliczeń metody długościowej (Cotter [3]). Obecnie stosuje się tablice specjalne do obliczeń alp metodą wysokościową. Można tu wymienić takie tablice, jak: radzieckie BAC-58, brytyjskie H.D.4H6 i H.D.605 oraz amerykańskie H.0.214 i H.O.229. W żegludze morskiej używa się ponadto tablic lotniczych H.0.249. Wymienione tablice mają wspólną cechę, polegającą na tym. że gotowe, obliczone wartości tablicowe wysokości i azymutów- należy skorygować o tzw. poprawki na różnice: deklinacji, kąta godzinnego i szerokości.

14.1.1. Tablice BAC-58

Tablice te. wydane w r. I958, składają się z czterech tomów. Służą one do obliczania linii pozycyjnych metodą wysokościową. Za ich pomocą można obliczyć wysokość zliczoną i azymut dla każdego ciała niebieskiego. Aby wykreślić linię pozycyjną / pozycji zliczonej, należy zastosować trzy poprawki do wysokości tablicowej i do azymutu oraz dodatkową czwartą poprawkę do. wysokości. Pierwsza i druga poprawka służą do poprawiania wysokości i azymutu o różnicę deklinacji i szerokości, natomiast trzecia — do poprawiania wysokości i azymutu o różnicę kąta godzinnego. Tablice BAC-58 dają dość dokładne wyniki obliczeń, ponieważ poprawki uwzględniają elementy drugiego rzędu wyrazów' szeregu Taylora

Zasadniczą wadą tych tablic jest dość skomplikowane ustalanie znaków poprawek, wskutek czego łatwo o omyłki w' obliczeniach. Przedziały deklinacji są w niektórych wypadkach niewłaściwie dobrane, co utrudnia interpolację. W Polskiej Marynarce Handlowej tablic BAC-58 nie stosuje się.

14.1.2. Tablice H.O.214 i H.D.486

Tablice H.O.214 zostały wydane w r. 1936 i w r. 1946 przez Bjuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych. Składają się one z dziewięciu tomów. Każdy tom obejmuje zakres 10° szerokości geograficznej. Jeden stopień szerokości obejmuje 26 s., na których w rubrykach poziomych argumentami wejściowymi są wartości deklinacji podane co 0,5°, l^e lub 2°, a w rubrykach pionowych — wartości miejscowych kątów godzinnych pi ulane co 1°. Lewe strony tablic zawierają rozwiązane wysokości i azymuty tablicowe dla deklinacji jednoimicnnych z szerokością. natomiast prawe strony zawierają te same elementy dla deklinacji różjio-imiennych z szerokością. Dla każdego stopnia szerokości podane są na końcu tabh-

254