Obraz1 (12)

_

OPINIA SPOŁECZNA I STEREOTYPY    139

rzają możliwości określonego zachowania się. Implementacja obejmuje jednak przede wszystkim tworzenie różnego rodzaju instytucji i placówek, które umożliwiają stosowanie się do norm grupowych. Wypływają z tych stwierdzeń różnego rodzaju zalecenia praktyczne pod adresem społeczności lokalnych i ich działalności.

Ważną drogą stosowaną dla zapewnienia integracji normatywnej jest kontrola społeczna. Obejmuje ona system działań podejmowanych przez właściwe instytucje danej grupy (a w tym i instytucję władzy grupowej), zmierzające do unifikacji (zgodności) zachowań członków grupy z systemem obowiązujących norm przez stosowanie odpowiedniego systemu nagród i kar. Podstawowym warunkiem kontroli społecznej jest ustanowienie w danej grupie określonego systemu norm i wzorów zachowań, obowiązujących w określonych sytuacjach. Ten porządek normatywny musi być znany, upowszechniony przez odpowiednie środki informacji, właściwe dla danej grupy, i uznany publicznie za powszechnie obowiązujący. Funkcjonowanie tego porządku normatywnego zostaje zabezpieczone określonym systemem nagród i kar, zwanych też sankcjami pozytywnymi (za zachowania zgodne z normami) i sankcjami negatywnymi (za zachowania dewiacyjne). W strukturze grupy utworzone są instytucje lub stanowiska, które zajmują się egzekwowaniem czy też stosowaniem systemu nagród i kar. Należy tu zaznaczyć, że grupy społeczne w ogóle niezależnie od swego charakteru (nawet i rodziny) bardziej rozbudowują system kar niż system nagród, choć w istocie system nagród jest skuteczniejszym środkiem kontroli.

Kontrola społeczna jest kontrolą formalną, gdy jej funkcjonowanie określone jest regułami i przepisami grupy. Współistnieje z nią kontrola nieformalna, sprawowana przez tzw. opinię społeczną.

Opinia społeczna i stereotypy

Na podstawie dotychczasowego stanu wiedzy można stwierdzić, że opinia społeczna to poglądy, nastawienia, oceny (sądy), dotyczące aktualnego, ale określonego przedmiotu (wartości) lub określonej osoby i jej sposobu zachowania się, formułowane i przekazywane sobie przez członków publiczności, skupionej wokół osądzanej wartości lub osoby.

Jan Szczepański definiuje opinię społeczną jako ujawnione postawy i poglądy jednostek i grup wobec danego osobnika i jego sposobów zachowania się. „Istotą tego nieformalnego - pisze Szczepański - systemu czynności jest więc stała ocena zachowań członków grupy przez innych członków, ocena wzajem-