Obraz3 (39)

OPINIA SPOŁECZNA I STEREOTYPY 141

Istotnym elementem opinii i etapem jej tworzenia się są oceny i sądy przekazane i formułowane przez twórców opinii. Dlatego też - zdaniem Childsa - opinia społeczna to niekoniecznie opinia większości, ale przede wszystkim małej garstki przywódców - twórców, jeśli mają oni do przekazania coś istotnego, nowego i ważnego dla publiczności, w której działają.

Dlatego też w tworzeniu opinii pożądanej w danych sprawach należy dążyć do oparcia się na odpowiednich autorytetach. Poparcie udzielone przez osoby cieszące się autorytetem pozwala na rozszerzenie pożądanej opinii. Należy następnie pamiętać, że opinia nie jest jedna, że na dany temat czy wokół danej wartości może powstawać i istnieć wiele opinii, że jedne opinie mogą być dominujące, inne zaś słabsze, ale często przeciwstawne w swej treści wobec opinii dominujących. Wobec tego w praktyce dąży się do odkrycia twórców, reprezentantów tej opinii niepożądanej i do poszerzenia grona osób podzielających opinię pożądaną, utrwalenia opinii pozostającej w pozytywnym stosunku do podejmowanych zamierzeń lub propagowanych wartości.

Bardzo często spotykamy się z takim zjawiskiem, że pewna opinia pozytywna lub negatywna utrwala się, a tymczasem dawny stan rzeczy, którego opinia była odbiciem, ulega zmianom. Taki rodzaj opinii nazywa się stereotypem. Stereotyp jest to więc ujawniona postawa lub poglądy w stosunku do określonych wartości czy osób, mające charakter uproszczony, utrwalony, oparty na nie skontrolowanych obserwacjach, i nie odpowiadające faktom. Jeszcze inaczej możemy określić, że stereotyp jest utrwaloną, niezgodną z rzeczywistością opinią lub nieuprawnionym uogólnieniem, które staje się formą postrzegania i ujmowania przedmiotu, osoby czy innego obiektu opinii w naszym działaniu. Rola stereotypu polega na tym, że nie pozwala on ujmować rzeczywistości taką, jaką ona jest.

Autor amerykański Walter Lippmann porównuje stereotyp do zielonej szyby wystawowej, która powoduje, że widzimy rzeczy w innym kolorze niż są one w rzeczywistości. Porównuje też stereotyp do portiera, który wpuszcza na salę gości, ale tylko przyodzianych w odpowiednie kostiumy¹³. Podobnie jest ze stereotypem, który sprawia, że widzimy wszystko przez te okulary i zniekształcamy rzeczywistość wedle treści stereotypu. Wobec tego nasze zachowanie lub podjęte na tej podstawie postępowanie jest nieskuteczne. Stefan Baley zauważa, że stereotypy dlatego się utrzymują, że ich sprostowanie wymaga wysiłku, na co ludzie nie zawsze mają czas i chęci, a z drugiej strony ułatwia on jednostkom respektowanie ich własnej osoby oraz pozwala na rzutowanie

¹³ W. Lippmann, Public Opinion, New York 1949.