Obraz6

Ekologia i biogeografia

28. tfftt:i .... Najbliższymi krewnymi człowieka są goryl, szympans zwyczajny i szympans karłowaty. Goryle i szympansy często żerują na ziemi. Poruszają się wtedy na czterech kończynach, ale czasem przyjmują postawę dwunożną, np. sięgając po wyżej umieszczone gałązki albo atakując wroga lub rywala. W ataku często używają kijów i kamieni, którymi rzucają. Wszystkie małpy człekokształtne, a zwłaszcza szympansy, charakteryzują się dużą inteligencją. Nie mają zdolności mowy, ale w niewoli można je nauczyć prostego języka migowego, za pomocą którego potrafią przekazywać stosunkowo złożone treści. W warunkach naturalnych używają prostych narzędzi.

Wskaż dwie cechy charakterystyczne dla człowieka, których zaczątki są wykształcone u afrykańskich małp człekokształtnych.

29.    3s*t Określ trzy cechy człowieka, które byty kluczowe dla rozwoju kultury i cywilizacji.

30.    SiPodaj właściwą kolejność pojawiania się hominidów:

a)    człowiek wyprostowany (pitekantrop);

b)    australopitek afarski;

c)    neandertalczyk.

Zaznacz literą N te formy, które używały narzędzi.

Wskaż te zasoby - uzupełnij tabelę.

Organizm	Zasób, który może być zastąpiony	Zasób, który go zastępuje
Człowiek	cysteina	metionina
Roślina	azot w postaci jonów amonowych
Szpak	dziupla

VIII . Ekologia i biogeografia

1 ■ Sipts ': Pewien gatunek rośliny wymaga tem-peratury powietrza w zakresie od 15 do 30°C i wilgotności względnej powietrza w zakresie od 70 do 95%. Ze względu na epifityczny tryb życia, dostęp do światła jest zapewniony, ale za to dostępność wody jest ograniczona. Roślina ta wykazuje zatem przystosowania do pochłaniania wody opadowej. Jej grube korzenie są pokryte gąbczastą tkanką, wchłaniającą wodę. Źródłem soli mineralnych jest dla niej niewielka ilość próchnicy, gromadząca się w załamaniach kory drzewa.

a.    Przedstaw na diagramie zakres tolerancji tej rośliny względem temperatury i wilgotności powietrza.

b.    Wskaż trzy zasoby środowiska, które są niezbędne tej roślinie do życia.

2L sita. Światło jest niezbędne roślinom do życia, ale w pewych warunkach jego nadmierne natężenie wywołuje wzrost tzw. fotooddychania, które obniża wydajność fotosyntezy.

Na tym przykładzie wykaż, że ten sam czynnik środowiska można rozpatrywać jako jeden z zasobów albo jeden z warunków życia organizmu, w zależności od funkcji, jaką pełni.

3. 2^ : Spośród podanych elementów środowiska wskaż te cztery, które składają się na niszę ekologiczną pewnego (hipotetycznego) gatunku rośliny zielnej:

a)    gleba o odpowiednim składzie i wilgotności;

b)    gatunek grzyba, z którym ta roślina wchodzi w mikoryzę;

c)    gatunek rośliny zielnej, konkurujący z tą rośliną;

d)    gatunek motyla, którego gąsienice odżywiają się liśćmi tej rośliny;

e)    gatunek pszczoły, który zapyla kwiaty tej rośliny;

f) mrówki, odżywiające się ciałkami mrówczymi znajdującymi się na nasionach tej rośliny.

4.    2f*Ł Dwa gatunki organizmów wodnych cechują się odmiennym zakresem tolerancji na stężenie tlenu w wodzie. Pierwszy (A) wymaga wody o dużej zawartości tlenu, drugi (B) zaś znosi nawet znaczny spadek stężenia tego gazu.

Wskaż, który gatunek może być lepszy do monitoringu zanieczyszczenia wód ściekami komunalnymi. Krótko uzasadnij odpowiedź.

5.    Spfa. Niektóre zasoby środowiska mogą być zastąpione innymi, np. pokarm człowieka może być pozbawiony aminokwasu cysteiny, pod warunkiem, że w pokarmie jest metionina. Poniżej wymieniono kilka organizmów i niezbędnych dla nich zasobów, które mogą być zastąpione innymi.

6. ii& Spośród podanych grup organizmów wskaż dwie, które stanowią populację lokalną:

a)    wszystkie ryby z niedużego jeziora;

b)    wszystkie sikory bogatki z dużego parku;

c)    wszystkie drapieżniki z Puszczy Białowieskiej;

d)    wszystkie owady ze śródleśnej polany;

e)    wszystkie kozice z Tatr Zachodnich.

59

www.wsip.com.pl