Obraz9

Fizjologia zwierząt z elementami fizjologii człowieka

Środowisko	Mechanizmy adaptacyjne
Ląd	b, c, e
Wody słodkie	b, f
Morza	a, d

Faza snu	Procesy
Czuwanie	c
Sen NREM	a, d
Sen REM	b, c

w ośrodkowym układzie nerwowym    ;

c) wpływ stresu na wydzielanie kortykosteroidów

, ipu .

85. Pierwszy kontakt z antygenem wywołuje odpowiedź pierwotną frfc i-, która jest mniej intensywna niż odpowiedź wtórna po drugim kontakcie z tym samym antygenem %**:?: .

88. 1-a, d ■■ if*t i ; 2-b, c . ^:-ł*:.

87.    b, c, h, i. Za każde dwa procesy po    .

88.    b : .

89 . b, c, e, f. Za każde dwa stwierdzenia ip& .

90. Przykład wyjaśnienia: u pacjentów chorych na cukrzycę, a więc z nadmiernie wysokim poziomem glukozy we krwi, ilość glukozy przechodzącej do przesączu kłębkowego może być tak znaczna, że przekroczy możliwości resorpcyjne komórek nabłonka tego kanalika („próg nerkowy”)

Wówczas ta część przefiltrowanej glukozy, która nie będzie mogła być zresorbowana, pozostanie w moczu ostatecznym    i.

91 . Za przyporządkowanie odpowiednich mechanizmów adaptacyjnych do każdego środowiska

■ " tpkf ; .i .

92.    b ip& ; d . lite: .

93.    Kwas moczowy, mocznik, amoniak    .

94.    Przykład uzasadnienia: produkowana w szyszynce melatonina wraz z krwią dociera do wszystkich komórek organizmu, z których wiele (w tym struktury mózgowe związane z funkcjonowaniem zegara biologicznego) jest wyposażonych w jej receptory. Wysoki (w nocy) lub niski (w dzień) poziom melatoniny we krwi, za pośrednictwem tych właśnie receptorów, dostosowuje metabolizm poszczególnych komórek i narządów do poziomu właściwego dla danej pory doby - „zegar” 1. Okres podwyższonej syntezy melatoniny w ciągu doby zależy od długości nocy, a ta ulega zmianie wraz z następującymi po sobie porami roku. Stopniowo wydłużające się okresy nocnej syntezy melatoniny (jesień) lub ich skracanie się (wiosna) są rozpoznawane przez komórki i narządy jako informacja o trwającej i nadchodzącej porze roku - „kalendarz” I em : .

95.    Za poprawnie przyporządkowane każdej z trzech faz snu właściwych procesów po I P ;.

96.    Funkcję endogennego zegara pełnią jądra nadskrzyżowaniowe podwzgórza ipfa , któiych spontaniczna aktywność elektryczna wykazuje rytmiczny przebieg w ciągu doby. Powstające tu rytmy potencjałów czynnościowych neuronów są przekazywane do innych narządów w postaci rytmicznego uwalniania neurotransmiterów 1.

97.    Przykłady: sen i czuwanie; dobowe zmiany: temperatury ciała, koncentracji uwagi, poziomu glukozy we krwi, wydalania elektrolitów z moczem, aktywności lokomotorycznej. Za dwa przykłady

i ffe . Przykład wyjaśnienia: następujące po sobie w ciągu doby okresy większego i mniejszego nasilenia poszczególnych procesów fizjologicznych są wyrazem czasowej organizacji funkcji całego organizmu. Wymaga ona m.in. regeneracji zasobów metabolicznych (np. poziomu glukozy) czy nośników informacji (hormonów, neurotransmiterów) niezbędnych do podejmowania wzmożonej aktywności (np. lokomotorycznej, natężenia uwagi) *i**- .

98.    Przykłady: synchronizacja pracy endogen

nego zegara z warunkami otoczenia „zegar i kalendarz”; regulacja rozrodu zwierząt żyjących na wolności; modulowanie odporności. Za dwie funkcje    is* .

99.    a) przykłady:    ucieczka od termicznych

skrajności; behawior wahadłowy; 3: przyjmowanie odpowiedniej postawy ciała (efekt postawy). Za dwa przykłady ip& ; b) przykłady: ; : poszukiwanie w środowisku miejsc o odpowiedniej temperaturze lub budowa schronień (gniazda, nory); f; kulenie się lub zwijanie się w kłębek; kąpiele błotne wielu gatunków; rozsmarowywanie śliny, np. u gryzoni; noszenie odzieży i niektóre obyczaje kulinarne u człowieka. Za dwa przykłady i .

100.    Przykłady: : i zwiększa skuteczność funkcjonowania układów enzymatycznych w komórkach;

przyczynia się do wzrostu wewnętrznej integracji organizmu, usprawniając działanie układów regulacyjnych (nerwowego i hormonalnego); ::;; ułatwia oddawanie nadmiaru ciepła do otoczenia, co chroni organizm przed niebezpiecznym przegrzaniem; i ułatwia szybką ucieczkę lub atak. Za dwie zalety -.

101 . Podczas ziania, dzięki zwiększonemu parowaniu wody w jamach nosowych i w jamie gębowej, krew żylna w tych obszarach ulega schłodzeniu. U podstawy mózgu krew ta tworzy zatokę żylną, w której leżą

81

www.wsip.com.pl