MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA
rozgałęzione w sieć naczynia tętnicze prowadzące krew do mózgu. W tak powstałym wymienniku prze-ciwprądowym krew tętnicza, ogrzana w tułowiu, zanim dotrze do mózgu zostaje ochłodzona 3* .
102. Przykłady mechanizmów: ° ii zmiana kształtu ciała (zwinięcie się w kłębek) może prowadzić do zmniejszenia stosunku powierzchni do objętości, a więc ogranicza powierzchnię, przez którą jest tracone ciepło; zwiększenie izolacji ciała, dzięki reakcjom naczynioruchowym, zmniejszającym przepływu ciepłej krwi przez skórę, oraz zwiększenie grubości izolacyjnej warstwy powietrza zatrzymanego w nastroszonych piórach lub sierści; i: uruchomienie wzmożonej produkcji ciepła (termogeneza bezdrżeniowa lub drżenio-wa). Za każdy z dwóch przykładów po rpa .
103 . Ośrodek termoregulacji leży w podwzgórzu ; i pa , a główne grupy termoreceptorów znajdują się w podwzgórzu, narządach wewnętrznych i skórze 2* .
104. Przykłady par wykluczających się wzajemnie reakcji termoregulacyjnych: zianie - dreszcze; J; wzmożona termogeneza (drżeniowa lub bezdrżeniowa, ale nie wysiłkowa) - pocenie się; strosze-nie sierści lub piór - poszukiwanie w lecie cienia;
:zianie - straszenie sierści. Za każdą z dwóch par reakcji po i .
105. Pojawiające się na początku wielu chorób
dreszcze są skutkiem podniesienia się punktu nastawienia tzw. termostatu mózgowego 1* i rozpoznanie dotychczasowej temperatury ciała jako zbyt niskiej 1* . Aby doprowadzić ją do nowo za
programowanego, wyższego poziomu (gorączka), zostaje uruchomiona termogeneza bezdrżeniowa lub drżeniowa 1* .
1. d : 1 p^t.
2. Uzupełnienia: a) kończyna przednia; b) płuca; c) pióra; d) słupek/owocolistki. Za każde dwa poprawne uzupełnienia po i m-,;.
3. Przykład: delfiny i rekiny mają podobny, opływowy kształt ciała jako przystosowanie do szybkiego pływania w wodzie ipa .
106. a. Doświadczenie 1: LH pobudza wydzielanie T; doświadczenie 2: T hamuje wydzielanie LH. Za wniosek wynikający z każdego doświadczenia po
i * . b. Sprzężenie zwrotne ujemne i* .
107. b ... :w ;.
108. a A - estradiol, B - progesteron im ; b. 1 - niski poziom progesteronu (B) powoduje odrzucenie zewnętrznej warstwy błony śluzowej wraz z naczyniami i gruczołami, 2 - narastające stężenie estradiolu (A) wpływa na wstępny rozwój naczyń i gruczołów błony śluzowej, 3 - progesteron (B) stymuluje ich dalszy rozwój i wzmaga wydzielanie gruczołów, przygotowując macicę do przyjęcia zarodka (czyli implantacji), 4 - niskie stężenie progesteronu (B) powoduje zanik gruczołów, skurcz naczyń, krwawienie i odrzucenie tkanki %m~ .
109. a. Przykład wniosku: estradiol silnie hamuje wydzielanie gonadotropiny LH z przysadki
im . b. Sprzężenie zwrotne ujemne 1* .
110. I-c, e, f im , 2-a, b, d im
111. a. Objaśnienia: A - pęcherzyk rosnący,
B - owulacja - pęknięcie pęcherzyka i uwolnienie oocytu Il-rzędowego w otoczeniu komórek ziarnistych, C - ciałko żółte w szczytowej fazie wydzielania^ - ciałko żółte degenerujące, E - wykres zmian stężenia estradiolu we krwi, F-wykres zmian progesteronu we krwi. Za każde trzy objaśnienia spośród sześciu im : . b. W dniach od 1. do 14. - faza pęcherzykowa; po owulacji (dni od 15. do 28.) - faza lutealna (lub ciałka żółtego) , .
112. e „i : 1 * :ii ■■
113. 1-a, d, f , 2—b, c, e 1* ficzna populacji przedrzeźniacza zasiedlających poszczególne wyspy archipelagu i* .
7. d ,ipr;::. Uzasadnienie: z wymienionych cząsteczek tylko mała podjednostka rRNA występuje u wszystkich organizmów 1*11.
8. Przykład: skamieniałości archeopteryksa, który wykazuje cechy gadów i ptaków, pozwalają lepiej poznać początki ewolucji ptaków. Za poprawny przykład 1* .
9. Zmiana środowiska: zanieczyszczenie powietrza, wskutek którego wyginęły porosty nadrzewne
10. Dobór naturalny 1* i dryf genetyczny (zmiany przypadkowe) 1* .
82