PICT6383

być wystandaryzownne i z góry opracowane. Badać/, będąc blisko obiektu ba. dań a "nawet w bezpośrednim / nim kontakcie, np. dwcckicm. uczniem. w_ycho. wankicm czv inną osobą, sam jest narzędziem badawczym. Sam rejestruje i <io. konnie opisu spostrzeganych i interesujących go zjaw.sk « sam pozyskuje inf_0r. mace o .sposobach czy motywach działania czy zachowania innych osób. w konkretnym środowisku i określonym kontekście. Czyn, tak. gdy/ uważa, j* nie sposób poznać i zrozumieć jednostki (ucznia, wychowanka) lub goipy _spo. tocznej jeżeli nic pozna się jej cech osobowych, sposobu myślenia, lub. gdy _nic przebywa się z badaną jednostką przez pewien czas, aby ją wszechstronnie po.

znać. Sporządzony na tej podstawie opis jednostki czy określonego stanu.

w jakim się znajduje, oparty jest najczęściej na narracji tcj/c jednostki i doko-„.-miu przez niej samooceny. W tym zakresie istnieje duża swoboda . dowolność zarówno w przekazywaniu przez nią informacji, jak , dokonywaniu przez bada-cza zapisu interesujących go stanów czy zachowań oraz opracowywaniu zebra-nych materiałów i informacji. Tak powierzchowne a niekiedy i fragmentaryczne informacje, cechuje duży subiektywizm i wynikająca z niego mała wiarygodność pozyskanych danych, co sprawia, że informacje te budzą duże wątpliwości, co do ich wartości. Powoduje to. źc uzyskane materiały i informacje o przeżyciach badanych osób. o ich sytuacji życiowej, stanach psychicznych, doznawanych emocjach, uczuciach, itp., mogą być. a w wielu przypadkach i są wątpliwej wartości i obarczone dużym subiektywizmem. Odzwierciedlają one najczęściej potoczną wiedzę badanych, ich poglądy, przekonania, stosunek do innych osób jak i do określonego zjawiska, stanu rzeczy, procesu, sytuacji, itp.

6. Hmpiryczne badania ilościowe zmierzają do wyjaśnienia zjawisk, udzielenia odpowiedzi na sformułowane problemy badawcze i potwierdzenia bądź odrzucenia przyjętych hipotez roboczych. Wymagają one przestrzegania pewnego rygoryzmu metodologicznego, na który składają się: określone cele badawcze. opcracjonalizacja problemów badawczych i odpowiadających im hipotez roboczych, a co za tym idzie i ustalenie zmiennych zależnych i niezależnych oraz ich wskaźników, dobór właściwych metod, technik i narzędzi służących zebraniu materiałów niezbędnych do przeprowadzenia analizy i wyprowadzenia na tej podstawie wniosków.

Badania jakościowe cechuje mniejszy rygoryzm metodologiczny. Wyraża się to przede wszystkim w braku jakiejkolwiek koncepcji badawczej, czy nawet ogólnych założeń badawczych. Niejasny, często nieprzewidywalny jest tok postępowania badawczego. Nic przywiązuje się specjalnej uwagi ani do celów badawczych ani do problemów. Nic formułuje hipotez roboczych i nie bada się zależności i związków pomiędzy zmiennymi. Często badacz nie wic, na jakie pytania chce uzyskać odpowiedzi i jakich odpowiedzi oczekuje, co powoduje, że stawia pytania w zależności od zaistniałej sytuacji. Każdy etap postępowania badawczego, uzależniony jest od uzyskanych uprzednio informacji. Cechą tych badań jest natomiast szczegółowe rejestrowanie i opisywanie wszelkich zjawisk

bądź ciągu zdarzeń jak . informacji, pozyskanych niekiedy w wyniku r niekiedy drogą sa.nop.su hąd/ samooceny badanego. Nic są _lo w formie danych liczbowych, na podstawie których można odkrywać prawidłowości. Są mmi opisy w formie opowiadania, narracji. reportażuto tonu. sprawozdania, itp

7. Badania ilościowe opierają się na doborze celowym lub losowym W oparciu o wyniki badan z tak dobranych zbiorowości, przeprowadza sic arii,

/Ą statystyczną, porównuje stę wyniki z badań, określa się silę związków miedzi zmiennymi jak i występujące między nimi różnice, itp.

Dobór próby w badaniach jakościowych nic ma istotniejszego znaczenia ponieważ większość zjawisk, procesów czy sytuacji wychowawczych nic sposób ani powtórzyć ani odtworzyć. /. tego względu badania jakościowe opierają sic zazwyczaj na niewielkiej próbie a niekiedy na pojedynczych przypadkach, co powoduje, że dokonany na ich podstawie opis jest pobieżny, interpretacja powierzchowna a analiza niepełna, gdyż ograniczona do jednego lub kilku przypadków. W rzeczywistości pojedyncze zdarzenia, sytuacje czy stany emocjonalne czy psychiczne badanych, nie potwierdzają niczego poza danym zdarzeniem lub faktem, które same reprezentują. Niekiedy taka sytuacja skłania do naginania niektórych faktów do przyjętych z góry założeń badawczych. Brak możliwości powtórzenia badań i zweryfikowania ich wyników, skłaniać może do dowolności badacza w interpretacji materiałów jak opisania tego. co badana osoba chciała naświetlić i przedstawić. Jeżeli jednak informacje takie są zbierane w długim okresie, wówczas istnieje możliwość dokonania uogólnień i wyjścia poza pojedyncze zdarzenia.

S. Badania ilościowe przyczyniają się do tworzenia obiektywnej wiedzy obadanej rzeczywistości. Na tej podstawie można formułować zasady, określać relacje przyczynowo-skutkowe i prawidłowości wolne od dwuznaczności. Stwarzają także podstawę do przewidywania i formułowania prognoz.

Cechą badań jakościowych jest subiektywizm, wyrażający się w dużej dowolności w dokonywanych opisach jak i w interpretowaniu sytuacji i procesów społecznych. Także subiektywne rozumienie zjawisk i procesów, niepełny ich opis oparty na pojedynczych przypadkach powodują, że badania jakościowe są mało wiarygodne i budzą duże zastrzeżenie. Nierzadko zebrane metodami jakościowymi informacje obciążone są wieloznacznością, co czyni je jeszcze bardziej wątpliwymi. Z tych względów, wszelkie próby wyjaśnienia zjawisk i przewidywania wynikających z nich następstw, sprowadzają się do stwierdzenia, że dane zjawisko prawdopodobnie zajdzie, lub. że prawdopodobnie nie zajdzie. Trudno przewidywać, opierając się na wynikach badań metodami jakościowymi, jakie zjawiska czy procesy pedagogiczne wystąpią w przyszłości, jeżeli nie są one zdeterminowane przez określone prawidłowości czy choćby tendencje, lecz wynikają z „domysłu’ badacza, z jego emocjonalnego nastawienia do badanego przedmiotu, zjawiska ^a Hickiedy z posiadanego doświadczenia i cech psychospołecznych.