PICT6394

„_t„_vch możliwości. Py>ani» zamknięte ograniczaj, wyboru spośród zapropono • H,nhch.

aktywny udział respondenta w >ai. • _pcwnvch odpowiedzi. Odpowiedź jest

Stawiając pytania, badacz «    ^ _pł7CZ respondenta sytuacji problcmo-

uzewnętrznionym rezultatem rc z •» __wodu innego mu pytania. Odpowiedzi _tc

wq, wjakicj został on postawiony i ^ ^,_c/no<;_cj od przyjętego kryterium.

można posegregować na ^ , -_ci pytania można odpowiedzi podzielić na wł* Biorąc pod uwagę stosunek < o _    ,    _z naszymi oczekiwaniami. Od po-

Sciwc i niewłaściwe. Nic rawsze są onc zgo........    ......« -

„w Kioryni iumi ijum'h>"‘c . .    ^J***** ^d,la

Tadeusza napisała osoba «x»; lub J rozbiór Polski dokonano w «n-tym» roku’¹. /*_tyin. że w miejsce ,jc^M można wstawić nazwisko dowolnej osoby, np. A. Kowal-ski J Słowacki, M. Grabowska, itp., żaś w miejsce „ii-tym roku , dowolną datę, n_P ’ w 1420 r 1950 r.. czy 1850 r. Wszystkie tego rodzaju odpowiedzi są odpowie-dziani właściwymi, acz fałszywymi. Spośród wielu możliwych odpowiedzi, tylko cdna z nich jest odpowiedzią właściwą i prawdziwą. Za odpowiedź właściwą -rawdziwą uznamy taką. która ściśle odpowiada na postawione pytanie i która t zgodna z jego założeniem (Z. Cackowski 1964. s. 99]. l ak więc, właściwą rawdziwą odpowiedzią na pytanie: ..Kto napisał Pana ładeusza? będzie podanie nazwiska autora tj. A. Mickiewicz a na pytanie, „w- którym roku dokonano I rozbioru Polski?", będzie podanie roku w którym dokonano rozbioru, tj. w roku 1772. Odpowiedziami niewłaściwymi na pytania:. ..Kto napisał Pana Tadeusza?” czy ..W którym roku dokonano I rozbioru Polski?", będzie podanie odpowiedzi niezgodnych /. założeniem pytania, np. podanie miejsca napisania poematu np. w Wilnie, czy roku w którym go napisano 1834, bądź podanie krajów, które dokonały rozbioru Polski a nic daty rozbioru. Przytoczone odpowiedzi są niewłaściwymi. gdyż znoszą założenia tkwiące w pytaniach, dotyczące podania autora poematu „Pan Tadeusz” a nic miejsca czy roku napisania, oraz w drugim przypadku -podania roku, w którym dokonano rozbioru Polski a nie krajów, które ów rozbiór dokonały. Za odpowiedź właściwą i prawdziwą uznamy odpowiedź, która ściśle odpowiada na założenie, tkwiące w pytaniu.

4. Hipotezy badawcze

Problemy badawcze stanowią podstawę do formułowania wstępnych odpo-wiedzi. których prawdziwość lub fałszywość chcemy potwierdzić w toku badań I orinułując hipotezy, badacz nic wic, czy zostaną czy też nic zostaną one w badaniach potwierdzone. Aby się o tym przekonać, musi przeprowadzić badania i pozyskać takie dane, które potwierdzą lub zanegują wysunięte pracz badacza przypuszczenie.

Hipoteza (/ gr. hypótk«is przypuszczenie) to zakładana przez badacz, wstępna odpowiedz na sformułowany problem badawczy. To twierdzente co do którego istnieje pewne prawdopodobieństwo, z.c stanowi prawdziwe rodnie postawionego problemu Jest wyrażona w postaci związku miedzy dZZ zmiennymi. Hipoteza jest pewną racją, którą przyjmujemy w badaniu nic wielb* czy J^t prawdziwa czy fałszywa. Tworzymy ją przed badaniami, które mają ją zweryfikować. I rzykład rozumowania hipotetycznego stanowią zazwyczaj prezenty, które otrzymujemy z okazji urodzin czy jakichś uroczystości' Ł nim przekonamy się. jaki to prezent, czynimy różne przypuszczenia, co do ich rodzaju lub zawartości. Owe przypuszczenie może być prawdziwe badż fałszywe. Gdy prezenty rozpakujemy, to potwierdzamy albo niepptwicrdzamy naszego wstępnego przypuszczenia naszego domysłu. Hipoteza nie jest dowodem, tylko twierdzeniem usiłującym wstępnie jedynie wytłumaczyć interesujące nas fakty. Hipoteza nadaje badaniom właściwy kierunek, gdyż przekłada twierdzenia teoretyczne na język związków między zmiennymi.

W metodologii, przez hipotezę rozumie się przypuszczenie odnoszące się do zachodzenia związków zależności między zjawiskami, które pozwalają wyjaśnić jakiś niewytłumaczony dotąd zespół faktów, będący pewnym problemem [T. Kotarbiński 1961. s 341]. Wg /.. Skomego, ..hipoteza to przypuszczalna, przewidywana odpowiedź na pytanie zawarte w problemie badawczym. Może ona dotyczyć związków zachodzących w danej dziedzinie rzeczywistości, kierujących nią prawidłowości, mechanizmów funkcjonowania badanych zjawisk lub istotnych właściwości” [1984. s. 72 - 73]. W. Goriszowski hipotezą nazywa „naukowe przypuszczenie o związku zależności danych zjawisk od innych lub związku pojęć w znaczeniu ustalonym" [2006. s. 40]. Natomiast M. Lobocki uważa, że „hipotezy są oczekiwanymi przez badacza wynikami planowych badań i dotyczą zarówno wartości zmiennych, jak i zależności miedzy zmiennymi. Przede wszystkim jednak (...) określają relacje miedzy dwiema lub więcej zmiennymi” [1999, s. 126].

Hipotezę, zakładającą istnienie związków zależności miedzy badanymi zjawiskami, formułujemy wówczas, gdy owe związki chcemy rozpatrywać w kategoriach przyczyn i skutków. W badaniach pedagogicznych związki te odnosić się będą do wszelkich cech osobowościowych jednostki oraz oddziaływań i procesów Wychowawczych, jakie w instytucjach oświatowych zachodzą, a które są rozpatrywane w aspekcie wyników wychowania. Można powiedzieć, że hipotezy są założeniami odnoszącymi się do przewidywanego rezultatu badań. tj. „wyniku Wychowania” oraz zmiennymi wchodzącymi w skład wszelkich oddziaływań dy-daktyczno-wychowaw c/.yeh. Zadaniem tych badań jest przecież dostarczenie w ic-dzy o sposobach i warunkach realizacji założonych celów w ychow ania.

W metodologii, hipoteza występuje w dwóch znaczeniach: w znaczeniu merytorycznym oraz logicznym W sensie merytorycznym hipoteza oznacza

105