DSC08635 (3)

fi

mowlęctwie, zamknięty, ograniczony jako monada »

na zewnątrz wynijść; ani wewnątrz do niej przeniknąć nic \

¹ H)(u'

stkie władze, zdolności, rozumienia, idi

. _u ~    .,    ;    .    , .^{C e r2em,}3 utyioiw i/gody we wszechrzeczy jestestwie. A potem zabrzmi, zagrzmi jako

u. tc e, terne yeie, najpo o niejsze w e g e t a cdźwięk, jako ton szczególny, rozstrojony, fałszywy w ogólnej tonice

samej, zdaje się, że natura w każdym człowieku wznawia i^Sjest natenczas osobą*, jest szczegółem, indywidualną istotą, samo

wtar/a proces powszechny lormacji wszystkich dzieł swoic|j (łubem — „j a“. — Jeden raz w życiu swoim każdy z nas był w raju

gając przez stopnie i schody pośrednie tę samą drogę, ₀h ’^nim wyszedł z lat dziecinnych, w przeciągu między brzaskiem, świ

ku końcowi.³⁷ Tryb postępowania jednaki; toż w przyr<tyV^m’ i^utrzenkj* “ ^{w rozdziale mi}?^dzy wschodem i południem lat męs

w człowieku, toż w historii. Od bezwładności do pojęcia' (3^{kich! Nim Murat wlasne}i ^sile j oddzielnie egzystować w sobie

na którym jesteśmy, nie wiedząc tego, do punktu, gdzie ■S|8 siebie! Nim zaczął być osobą. Cóż sprawuje te zmiany? Oto

.    jj • i    . _A ™iiiobwarowana, dotąd nie rozdziergmona, nie rozszczepiona monada

nie nas samych we własnym, oddzielonym jestestwie *¹    .    . .    ..    . ,.

....    ¹ % rozwierać się powoli zaczyna. Niepokój w duszy się szerzy; wzrasta

się na zieci mc nie wi zące o so le, le y jeszcze żadna _sercu Młodzieniec mężniejąc wiedzie przeciwieństwo z całym świa-

zatajonej iskry w nich nie roznieciła i żadna refleksja tern, naturą, społecznością, z którymi dotąd w zgodzie i jedności zo-

sła rozerwania, niepokoju do ich niewinnego, błogiego jestest^ stawał — i myśl się jego na zewnątrz wydziera z boleścią, jako się dzie-

wtenczas nie są na kształt roślin albo drzew, których obraz w ^ cięce zęby boleśnie z dziąseł wyrzynają. Przyszedłszy ku swej zupełnej

się maluje? Enigmatyczne, dziwne stworzenia! Przedmioty ^ sile, wyosobniony ze wszechrzeczy jestestwa, wszystko znajduje prze-

siebie w zamieszaniu, w wątpliwym postrzegają świetle. Rozlięjciwko sobie, bo jest osobą, bo jest sobą samym. Już nie jest

raz nowe wrażenia plączą się, wikłają w ich duszy. Bojaźń, naturze, ale zewnątrz natury, z pewnego względu za jej okresem.

prędko, silnie zajmą dziecię; dlatego chwieje się wśród mie_nj!^{Natura zaez}y^{na b}y^{ćd,a nas} przed miotem, odkąd sami dla siebie sta-

coraz kształtów, postaci, obrazów. Ułuda, omamienie, pusta Wew^^m^ P^rzedm'^otem' ^czyl* rzeczą oddzielną. Człowiek wie-

strach i smutek, niecone lada fraszką, mijają i znowu wracaj, ^{dzący siebie}’ ^{myśl swoję 1} ■ H ^postrzega' ^{gdzie jest}’ ₍ >■    , • _T , •    . » ...    po co, na co i co go otacza. Pierwszy wszystkich nauk i doświadczeń po-

porze ufności, szczęścia. Takie pojęcie, takie uczucie. Dzieci anu ,. -r . .    , ,    ......    ,

,........ .    . , ¹ czątek! lerazdopierobada,rozumuie,dzieli,łączy,mierzy,wazy,ob-

lic, ani odosabmac nie umieją. Nie rozrywają tego, co na jednofc • • .    ...    .    ,    ....

.    .    ..    . • "I , serwuje i nad wszystko się wy nosi, i wszystko pod swoje podbija posłuszen-

leży. Wielkie też masy w najprostszych widzą zarysach i gFgg, _Jedna! ,_inja §§ wszystkie lata życia naszego się rozciąga; siebie me pojmują, po wielekroć przecie w rzeczach bardzo trud, _{z począlku} | _{ciemnyęh niknąca punktach}, _{jak we mg}|_e j _{w mroku;}

zakrytych i na pozór niedostępnych ich pojęciu, z podziwienien;dalej coraz jaśniejsza, wyraźniejsza; na ostatek samą jest jasnoś-szym dalej przenikają, jak ludzie stare lata mający, żartkiego doi c i ą, promieniem, światłem,, wewnątrz obróconą źrenicą, widzeniem pu, bystrego rozumu.³⁸ Ściślejszym związkiem, niżeli my, połąct siebie okiem ducha — „uznaniem samego siebie w oddzielnym jestes-z całą naturą, zostają pod ową porę w zgodzie wszystko ogarniaj twie“. — Otóż niedościgła zagadka naszego bytu!... Pierwszy człowiek, wszechrzeczy, ku czemu nikt potem nie przyjdzie ani usilną clę jak wszystko żywiące**, z łona natury jeszcze nie wyłoniony ani biegłością w nauce, ani wiadomością rzeczy przeszłych, ani spał snem twardym we śnie niewypowiedzianego szczęścia. Powoli sknicą! — Gdy zaczynają własnej mocy doświadaczać, natenczaspżaczął się budzić z tego snu na jawie i wychodzić duszą, myślą chodzą drugą kolej bytu, a tej odpowiednią moglibyśmy znaleźć wi ^wszechrzeczy ogółu. Na koniec został szczegółem, istotą rozumie zwierząt. Tu jeszcze rządzą się naśladowstwem; za przykładem i jednostką dumającą! Ta jest wielka jestestwa naszego tajemni-szych czyniąc, co starsi czynią. Niedługo potem dają słabe oznaki B-

SZCgO pojęcia, następnie coraz jawniejsze, dobitniejsze. Wreszcie31 * O^s°N- Ten wyra/ w polskim języku zawiera filozoficzne wyobrażenie. Zna-

_________ •    „„ • i rj , . ,____. i    .    . , zaś: Jakoby tylko był sobie, w sobie, a nie komu innemu": albo: Jakoby bvl

zaczyna się wyrażać na ciele. Z dziecinnych lat wyrasta modzie^!: . ^J . • • &i .. . .    „ . „_{iiłt f7} .    ■    / •

^J    n osobno. me razem. Kamiński mówi: persona — per-se-stat. [Zob. pr/vp. wvil. 43.|

swawolny, bujny, potem meukrócony, burzliwy, namiętny i H | wyrażenie biblijne. Pr/eklad Wujka, i pełen uniesień. Z całości się wyrywa, z powszechnej wydziera⁽

61

60