PICT6401

wysnuje wtedy, gdy werostA^t    powj ⁶ⁱ

w/rost/spadek wartości drogiej zmiennej. Na przykt.id, zw,_ą2ck Obecnością uczniów na zajęciach a liczbą popełnianych błędów z dyki_an3

kierunek dodatni, ponieważ wzrost ‘"^^cbWedówwd    * ***» J

skiego powoduje wzrost ilość, popełnianych błędów dyktandzie. p_omi ^' wzrostem stażu pracy a otrzymanym wynagrodzeniem istmcjc także dodatni. Kierunek ujemny ma miejsce wówczas, gdy wartość, jednej « ncj rosną a drogiej zmiennej maleją. Na przykład, tlosc popełnionych bied?' w dyktandzie ma związek z otrzymaną oceną. Ocena ta będąc niższa w _p padku popełnienia dużej ilość, błędów a wyzsza przy malej ilości bltfŻ Związek ujemny istnieje w przypadku czasu poświęconego na naukę „ _c^Vhło ' «M. umysłu uczącego się. Natomiast siła zwtązku między zmiennym] ,₀

bezpośrednio skorelowane z badaniami empirycznymi. Określamy j_c zmienny' pośredniczącymi (Z p). Są nimi te zmienne, na które badacz nic ma bezpośźcó niego wpływu i których oddziaływania nic można przewidzieć a zatem i tmdo; je uwzględniać w badaniach. W rzeczywistości, zmienne te występują w formj. ukrytej, wpływając bezpośrednio bądź pośrednio na relacje między zmienni niezależnymi i zależnymi, sprzyjając bądź zakłócając występowaniu określone-go zjawiska czy zdarzenia. I tak dla przykładu, badacz nie ma wpływu na star. zdrowia ucznia, na jego nastawienia do szkoły czy nauczyciela, na stopień zainteresowania danym przedmiotem, poziom zadowolenia z uzyskanej oceny, nr poczucie lęku przed odpowiedzią, atmosferę w klasie szkolnej, itp. Podejmują; badania, należy mieć świadomość występowania czynników wpływających sty-mulująco bądź hamująco na zachowania czy działania badanych. Relacje miedź) zmiennymi ilustruje schemat 6.

Schemat 6.

Należy podkreślić, że podział na zmienne zależne i niezależne odnosi ssęj^ dynie do badań. W święcie rzeczywistym, zmienne nic są ani zależne ani niczalct nc, gdyż to badacz jc dobiera i decyduje o tym, jak jc interpretować oraz okres które z nieb w określonym badaniu będą zmiennymi zależnymi a które ni#²¹’

ncnną    „<wiiipcieiicjc zawodowe naue7v^oi;- ....., .

nyini. Specyfika problematyki badawczej może powodować iż _ta , . . wość przedmiotu będzie w jednym badaniu zmienną niczaicL ^ zmienną zależną. I tak np. „kompetencje zawodowe nauczycieli V- ^mnym< na zależną w badaniu, którego celem będzie określ,w    ^2m,en*

zależną w badaniu, którego celem będzie określenie cUli ,^{byC 2micn}' na rodzaj owych kompetencji zawodowych nauczycicliai^^^ zmierzającym do określenia wpływu tych kompetencji na _cfck?Zno i' T dakiyczno-wychowawczcj kompetencje zawodowe nauczydcH stanoS"^’' zmienną niezależną. Zagadnienie to prezentuje poniższy schemat 7    ^,C

Zmienne niezależna ...V Tradycje rodzinne Chęć pracy z dziećmi Wybór zawodu /. powołania Namowa osób irzecich Ukończona szkoła wyższa Wiedza o zawodzie Inne motywy

Zmienna niezależna

Kompetencje

zawodowe

nauczyciela

Zmienna zależna „Y"

Kompetencje

zawodowe

nauczyciela

Schemat 7.

Zmienne zależne Rozwój umysłowy... y,

Poziom wiedzy........y₂

rwał ość wiedzy......y₃

Aktywność ucznia.... y_Ą

Pilność ucznia.........y₅

Osiągnięcia ucznia... V₆ Poziom odpowiedzi... V₇

W badaniach pedagogicznych, zagadnienie doboru zmiennych do badań jest niezwykle ważne, ponieważ zjawiska związane z wychowaniem są ze swej natury niezwykle złożone i trudne do zaobserwowania. Zazwyczaj bywa tak. że jedna czy dwie zmienne niezależne, nie wyjaśniają większości zmian zachodzących w zmiennych zależnych, tj. w osobowości kształcących, ich dojrzałości społecznej czy psychicznej, w przygotowaniu do życia, w ich postawach, itp. lecz wyjaśnia jedynie pewną ich część. Skłaniać to musi badacza do doboru dodatkowych zmiennych, wyjaśniających szerszy zakres niewyjaśnionych zjawisk czy przyczyny zachodzących w osobowości kształcących się. Jeżeli badania zmierzają do

119