z ograniczonych możliwości obserwowania jednocześnie wszystkich , i wyprowadzenia w związku / tym wniosków jedynie na tych dostr/i, **
i bezpośrednio obserwowalnych. n>ch
3. Ułomności w pamięci ludzkiej, która ma wybiórczy charakter. U jC(|n
to doznania przykre u innych przyjemne, które pozostają w paniięci , ^
przybierają na wartości, u innych osób jest odwrotnie. ‘ na*et
4. Celowego podawania informacji fałszywych lub zafałszowanych z o wprowadzeniu innych w błąd lub zaakcentowania własnego zdania. *
5. Chęci zaspokojenia własnych ambicji. Nierzadko ludzie pisząc panij . . zasj>okajają swoje ambicje literackie, artystyczne, polityczne czy inne ^ 111 '
6. Z różnic środowiskowych i kulturowych, a co za tym idzie, odmiennym sobem obrazowania własnych emocji, uczuć, przeżyć, poglądów, itp. ' Sp°‘
7. Braku przez badającego umiejętności w odczytywaniu i interpretowaniu
formacji zawartych w analizowanych dokumentach. ‘ ln*
Wymienione zalety i wady dokumentów osobistych nakazują zachowa ostrożności w bezkrytycznym ich wykorzystywaniu. Mogą być cennym źródłem informacji, lecz nic jedynym. Dla zwiększenia wiarygodności zebranych mję riałów. koniecznym jest wykorzystanie innych metod badawczych.
Ze względu na rodzaj zawartych w nich treści, można je podzielić na- pjsa no. cyfrowe i obrazowo-dźwiękowc [W. Zaczyński 1995, s. 15].
Dokumenty pisane obejmują m.in.:
a) protokoły i sprawozdania z posiedzeń rad pedagogicznych, komitetów rodzicielskich. działalności samorządów uczniowskich, kół zainteresowań, protokoły powizytacyjne i pohospilacyjnc, sprawozdania z posiedzeń organizacji młodzieżowych i dziecięcych, itp.;
b) dokumenty związane z nawiązaniem stosunku pracy / nauczycielami i wy-chowawcami, z pracownikami administracyjnymi, technicznymi czy usługowymi szkoły, w tym m.in. kwestionariusze osobowe, umowy o pracę, podania, życiorysy, świadectwa pracy, orzeczenia lekarskie, dyplomy, legitymacje, karta oceny pracy nauczyciela, rozwiązanie urnowy o pracę, orzeczenia lekarskie, akt ślubowania, mianowania;
c) inne dokumenty, takie jak: statuty szkoły, regulaminy, świadectwa szkolne, plany pracy szkół, klas, organizacji młodzieżowych i dziecięcych, szkolne i domowe prace pisemne uczniów, artykuły uczniowskie, działalność pisarska, literacka, kroniki, wypracowania itp.
Dokumentami cyfrowymi są m.in. wszelkie dokumenty związane z danymi liczbowymi. Dotyczą one planów i preliminarzy rzeczowo-finansowych, ksiąg majątku trwałego, spisów inwentarza, list .stypendialnych, list płac, sprawozdań f wykonania budżetu szkoły, list uczniów, zestawień ocen szkolnych, list uczniów dowożonych do szkoły, itp. Nierzadko dotyczą one wyposażenia materia nogo czy finansowego szkoły, placówki oświatowej, liczebności uczniów wg P *’Wlcku Płodzenia społecznego, miejsca zamieszkania, itp.
Dokumenty obrazowo-dźwiękowc obejmują swym zasięgiem wytwory prac dzieci, młodzieży i nauczycieli, w tym: rysunki, nagrania magnetofonowe, magnetowidowe, filmy obrazujące funkcjonowanie danej instytucji, zdjęcia, fotografie, przezrocza, itp.
Schemat 9. Rodzaje dokumentów pedagogicznych
Znane są i inne podziały dokumentów, które w badaniach pedagogicznych są sporadycznie wykorzystywane. Ogól dokumentów mających podstawowe znaczenie w badaniach pedagogicznych, ilustruje schemat 9.
5.3. Ocena dokumentów
Odczytywanie informacji zawartych w dokumentach sprawia badaczom w.ic,c trudności. Wynikają one z różnorodności treści w nich zawartych, co me-,k,cdy czyni je mało zrozumiałymi. Zadaniem badacza jest dokonanie occn> «^ ■nmentów pod kątem ich autentyczności i wiarygodności, i 1 1C u"