PICT6495

Źródło: Dane hipotetyczne

Źródło: Dane hipotetyczne

dzić, że zmienne    , ,    ,    ■.    . .    . „

pociąga za sobą poziom aspiracjj edukacyjnych uczniów, gdyż az 75,0%

uczniów szkół miejskich to osoby o wysokim poziomie aspiracji, podczas gdy wśród uczniów szkół wiejskich wskaźnik ten wynosi zaledwie 37,5%. Odwrotne relacje występują w przypadku uczniów szkół wiejskich, z któiych aż 62,5% posiada niski poziom aspiracji a jedynie 37,5% wysoki. Także poziom wykształcenia rodziców ma związek z poziomem aspiracji uczniów. Wyższemu poziomowi wykształcenia rodziców uczniów, towarzyszy wyższy poziom aspiracji uczniów niż niższemu poziomowi wykształcenia rodziców. Można stwierdzić, iż jziom aspiracji edukacyjnych jest powiązany nie tylko z miejscem zamieszkania. Czy jednak stwierdzona zależność jest związkiem rzeczywistym, czy jedynie związkiem pozornym, gdy na poziom aspiracji uczniów wpływa także i poziom wykształcenia ich rodziców?

Aby sprawdzić czy zmienna pośrednicząca wdąźc zmienną niezależną z zależną. należy wykazać, że jest ona powiązana zarów no ze zmienną niezależną jak i zmienną zależną, i że po jej wprowadzeniu związek pomiędzy zmiennymi będzie znikał bądź znacznie osłabnie we wszystkich kontrolowanych przypadkach Jeżeli będzie to związek rzeczywisty, wyniki zawarte w tab. 27 będą stanowić podstawę do stwierdzenia, że zmienna niezależna i zmienna zależna są ze sobą pośrednio powiązane właśnie za pomocą zmiennej pośredniczącej. Wyniki te stanowić będą podstawę do przyjęcia hipotezy i wyjaśnienia takiego związku. Zagadnienie to ilustruje tabela 27.

Aby oszacować korelację cząstkową należy obliczyć miary związku w każ-c ej grupie i porównać rezultaty z wcześniejszymi wynikami analitycznymi uzy-s anymi z tab. 25 i 26. Można wykazać różnicę pomiędzy w-skażnikami procentowym bądź wykorzystać współczynnik korelacji Poarsona Dane tabeli 27 do-\a ^kształcenie rodziców ma istotny wpływ na poziom aspiracji ich zieci. i ożna sądzić, że istnieje w'śród nich dążność do kształcenia własnych ^{CCI na coraz}    poziomic. Z danych wynika, że ludzie lepiej wykształ-

„ni cha kształcić swoje dzieci na coraz, wyższym poziomic Wśród m Czkających w miastach i posiadających wykształcenie    ⁸⁵ °*°^b

^nl nirainc i średnie), aż 83,8% ich d/.icci cechuje wysoki no/mm ^^/szc’ P°-f;_vl‘ zależność stwierdzimy wśród uczniów szkół wiejskich    ^P°'

których rodzice posiadają wysoki poziom    Tngfjl

charakicryzojc wysoki poziom aspiracji. Przyjąć można, że zmienna miejsce zamieszkania jest powiązana ze zmienną zależną - poziomi ,

' cji uczniów - za pośrednieiwem poziomu wykształcenia rodzfcfoż    "

Tabela 27. Miejsce zamieszkania i poziom ssykszmicenia rodzicón a po,i,,_m

edukacyjnych    ^{H 1}

Poziom aspiracji	Ogółem badanych	Wysoki poziom wykształcenia		Niski poziom ^kształcenia
		Miejsce zai	tieszkania	-_Miciscc zamieszkania
		Miasto	Wieś	Miasto	Wieś
\Wsoki	240	155	35	40	10
	65,$%	83,8%	77.7	533%	133%
Niski	140	30	10	35	65
	34.2%	16.2%	22.3%	46.7%	S6.7%
Ogółem	380	185	45	75	75
	100.0%	100.0%	100.0%	100.0%	100.0*/.

Źródło: Dane hipotetyczne

W badaniach pedagogicznych, rzadko mamy do czynienia z sytuacją, w której jedna zmienna niezależna stanowi podstawę dla wyjaśnienia zmiennej zależnej. Wynika to z faktu, iż procesy pedagogiczne są zawsze wielokierunkowo powiązane z wieloma zmiennymi niezależnymi, które bezpośrednio bądź pośrednio wpływają na proces wychowania. Niektóre z zjawisk wpływających na ten proces są nieobscrwowalne, inne nie dają się ująć w kategorie wymierne, a jeszcze inne są ukryte, pozornie występują lub są przypadkow e. Pomimo tego. że część z nich może być mało znaczącą, to modyfikują i zniekształcają w pewien sposób proces wy chowania. Rozpatrzmy to na przykładzie. Badając zależność osiągnięć szkolnych ucznia od czasu przeznaczonego przez niego na przygotowanie się do zajęć lekcyjnych, możemy pow iedzieć, iż bezpośrednio takiego związku nie obserwujemy, choć wiemy, że taki związek istnieje. Gdyby był to związek funkcyjny, oznaczałoby to, że wyniki w nauce zależą wyłącznie od pracowitości ucznia i rosną proporcjonalnie do czasu przeznaczonego przez niego na naukę. Jednak z takim związkiem nie marny w tym przypadku do czynienia, gdyż w'icmy, iż w rzeczywistości takiej bezpośredniej zależności niema, bierny także, że nic wszyscy uczniowie przeznaczają na naukę taką samą ilość czasu. Nierzadko, uczeń’ który niewiele się uczy, osiąga bardzo dobre wyniki w nauce, podczas gdy uczeń systematycznie przygotowujący się do /aję«- ^{c C}y’ⁿ-^L,1‘ uzyskuje mierne rezultaty. Dochodzimy do wniosku, że na occn> sz *c ...c wi i. ^{wa n}'^c tylko czas przeznaczony na przygotowanie się do zajęć, a c ^ta '^ze* ^mnc

301