P6030080

12. Wyjątkiem od zasady szczegółowości budżetu jest:

a)    klasyfikacja budżetowa;

b)    prowizorium budżetowe;

c)    projekt ustawy budżetowej nieuchwalony i nieogłoszony przed dniem 1 stycznia, będący podstawą gospodarki finansowej do czasu ogłoszenia odpowiedniej ustawy;

d)    układ wykonawczy budżetu.

Odpowiedź: b) i d)

Zasada ta jest postulatem konstruowania (uchwalania) budżetu ze szczegółowym podziałem dochodów i wydatków. Praktyczną jej realizacją jest stosowanie przy podziale dochodów i wydatków tzw. podziałek klasyfikacyjnych (np. części, działów, rozdziałów), które tworzą klasyfikację budżetową. Celem klasyfikacji jest skonstruowanie budżetu o określonym stopniu przejrzystości i spójności. Wyjątki od zasady wymienione w odpowiedzi „b" i „c" mają charakter odmienny: z jednej strony jest prowizorium budżetowe, które charakteryzuje się mniejszym stopniem szczegółowości niż budżet, z drugiej zaś układ wykonawczy, którego uszczegóławia budżet, dlatego występują tam podziałki klasyfikacyjne nie uwzględnione w budżecie.

13. Do wyjątków od zasady roczności budżetu możemy zaliczyć:

a)    ustawę o prowizorium budżetowym;

b)    środki pochodzące ze źródeł zagranicznych nie pod legające zwrotowi;

c)    budżet państwa po nowelizacji w ciągu trwania roku budżetowego;

d)    ustawa budżetowa uchwalona już w czasie trwania roku budżetowego, którego dotyczy.

Odpowiedź: a) i b)

Zasada roczności postuluje uchwalanie budżetu (państwa i JST) na okres jednego roku kalendarzowego, zwanego też rokiem budżetowym (art. 61 ust. 2 i 109 ust. 1 FinPubU). Niewątpliwie wyjątkiem będzie tu ustawa o prowizorium budżetowym, której okres obowiązywania nie przekracza jednego roku.

Tak przedstawiona definicja zasady roczności nie wyczerpuje w pełni jej faktycznej istoty, a jej skutki często są w prawie finansowym niezauważane. Mianowicie, przesądza ona o możliwości dokonywania operacji po stronie wydatkowej. Ustawa budżetowa obowiązuje tylko w okresie jednego roku kalendarzowego, jego koniec oznacza m.in. zakaz dokonywania zaplanowanych wydatków, co więcej, niewykorzystane środki finansowe wygasają i podlegają zwrotowi. Kwestia wygasania wydatków została uregulowana w art. 102 FinPubU, który przewiduje również wyjątki od zasady roczności, stanowiąc, które operacje wydatkowe mogą być realizowane w perspektywie dłuższej niż jeden rok. Do nich zaliczyć możemy również wydatki na inwestycje i programy wieloletnie (art. 78 i 80 FinPubU).

14. Założenia do projektu ustawy budżetowej powinny być przedstawione:

a)    nie ma ustawowo określonego terminu;

b)    do dnia 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy;

c)    najpóźniej na 3 miesiące przed rozpoczęciem nowego roku budżetowego;

d)    przed uchwaleniem projektu ustawy budżetowej przez Radę Ministrów.

Odpowiedź: a) i c)

Konstytucja RP i FinPubU nie określają terminu, w którym minister finansów byłby zobowiązany przedłożyć założenia do projektu budżetu państwa na rok następny, ani też elementów, które powinny się w nich znaleźć. Z pewnością musi to uczynić przed uchwaleniem projektu ustawy budżetowej, bowiem założenia są wstępnym etapem w procedurze opracowywania budżetu państwa (art. 82 ust. 1 FinPubU). Z praktyki budżetowej wynika, że są one zazwyczaj publikowane pod koniec I lub na początku II połowy roku.

15. Inicjatywa ustawodawcza w zakresie ustawy budżetowej przysługuje:

a)    Radzie Ministrów lub prezydentowi jako organom władzy wykonawczej;

b)    wyłącznie Radzie Ministrów, ale tylko do 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy;

c)    Prezydentowi, ale tylko w przypadku, gdy Rada Ministrów do 30 września nie przygotuje projektu;

d)    wyłącznie Radzie Ministrów.

Odpowiedź: d)

Prawo wyłącznej inicjatywy ustawodawczej, nie tylko w zakresie ustawy budżetowej, ale i ustawy o prowizorium budżetowym, zmiany ustawy budżetowej, ustawy o zaciąganiu długu publicznego oraz ustawy o udzielaniu gwarancji finansowych przez państwo, przyznaje Konstytucja RP Radzie Ministrów w art. 221. Regulacja ta ma charakter szczególny w stosunku do art. 118, gdzie określony został katalog podmiotów, którym taka inicjatywa przysługuje na zasadach ogólnych.

16. Czteromiesięczny termin przedstawienia przez Sejm uchwalonej ustawy budżetowej prezydentowi RP do podpisu biegnie:

a)    od momentu przedłożenia projektu przez Radę Ministrów marszałkowi Sejmu;

b)    od dnia 1 października roku poprzedzającego rok budżetowy;

c)    od dnia JO września roku poprzedzającego rok budżetowy;