9
Rozdział II. Zasady prawa pracy
Ustawodawca wprowadza w art. 183b § 2-4 KP ogólne wyjątki od zasady dyskryminacji. Są to następujące sytuacje, gdy:
• rodzaj pracy lub warunki jej wykonywania powodują, że przyczyna lub przyczyny wymienione w tym przepisie są rzeczywistym i decydującym wymaganiem zawodowym stawianym pracownikowi, np. pracodawca nie zatrudnia do wykonywania ciężkiej pracy fizycznej kobiety w zaawansowanej ciąży, ale młodego mężczyznę;
• doboru pracowników dokonuje się według kryterium stażu pracy;
• chodzi o możliwość podejmowania czasowych działań zmierzających do wyrównywania szans pracowników obu płci np. zmniejszenie różnic w dostępie do zawodu poprzez specjalne uprawnienia dla kobiet;
• chodzi o możliwość ograniczania przez kościoły i inne związki wyznaniowe, a także organizacje, których etyka opiera się na religii, wyznaniu lub światopoglądzie, dostępu do zatrudnienia ze względu na religię, wyznanie lub światopogląd. Jest to jednak możliwe wyłącznie wówczas, gdy rodzaj lub charakter wykonywania przez nie działalności powoduje, że religia, wyznanie lub światopogląd są rzeczywistym i decydującym wymaganiem zawodowym stawianym pracownikowi, proporcjonalnym do osiągnięcia zgodnego z prawem celu zróżnicowania sytuacji tej osoby. Dotyczy to również wymagania od zatrudnionych działania w dobrej wierze i lojalności wobec etyki kościoła, innego związku wyznaniowego oraz organizacji, których etyka opiera się na religii, wyznaniu lub światopoglądzie.
Szczególnym przykładem dyskryminacji jest molestowanie seksualne (art. 183a § 6 KP).
Jest to niepożądane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do pici pracownika, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika. Jako przykłady aktów molestowania seksualnego można przytoczyć stwarzanie wobec pracownika molestowanego zastraszającej, wrogiej czy poniżającej atmosfery. Niezgodne z prawem działania mogą się składać z fizycznych, werbalnych i niewerbalnych elementów.
Osoba, wobec której pracodaw ca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę z chwili podejmowania działania zabronionego przepisami prawa pracy (art. 183d KP).
Pracownicy skarżący się na przejawy dyskryminacji w zatrudnieniu oraz pracownicy, którzy udzielili wsparcia osobie dyskryminowanej, korzystają ze specjalnej ochrony prawnej (art. 183e § 1 i 2 KP). Udzielenie wsparcia osobie dyskryminowanej, jak również dochodzenie swych praw przez osoby dyskryminowane nie mogą stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenia czy rozwiązania z nimi umowy o pracę.
Czerniak-Swędzioł, Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych, wyd. 1, Repetytoria C.H.Beck