r
Cc toou Q
Rys. 36. Proces zarządzania strategicznego
Źródło; Romanowska M., Zarządzanie strategiczne firmą, op. cii., s. 4
Przedstawione koncepcje można klasyfikować według odmiennych kryteriów różnicujących. Oprócz zaakcentowanego wcześniej okresu, w którym powstał dany model, za kryterium można przyjąć stopień uwzględnienia klasycznych funkcji zarządzania, jak: planowanie, organizowanie, przewodzenie i kontrola. W zależności od nasilenia działań w zakresie tych funkcji można wyróżnić157:
- modele planistyczne (można im przyporządkować synoptyczne podejście do tworzenia i wdrażania strategii),
- modele intcrorganizacyjnc (inkremenlalny sposób tworzenia strategii). Charakterystycznym dla niektórych z prezentowanych modeli jest możliwość wyodrębnienia w nich dwóch głównych etapów (nie w każdym przypadku dosłownie określonych)15*:
- tworzenia (planowanie) strategii,
- wdrożenie (implementacji) strategii.
"Zarządzanie strategiczne. Koncepcje, metody, pr. zb. pod red. R. Krupskiego, Wydawnfc-twoAkademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrociaw 1998, s. 84 ,aFudaliński J., Analizy sektorowe w strategicznym zarządzaniu przedsiębiorstwem, op. cii, Ł4I.43
Dyskusyjnym może być rola, znaczenie i struktura poszczególnych aspektów związanych z wdrożeniem strategii w przedstawionych modelach, ale generalny sens pozostaje niezmieniony. Niektórzy autorzy uznają kontrolę strategiczną (i słusznie) za jeden z podstawowych warunków realizacji strategii (J. Jcżak, Ch.W.L. Chill, G. Jones), inni natomiast doceniają jej znaczenie, jako systemu wczesnego ostrzegania, nadają jej rangę odrębnego etapu w procesie zarządzania strategicznego (np. Ph. Kotler).
Powyższe rozważania dotyczące modeli procesu zarządzania strategicznego mają istotne znaczenia dla praktyki działalności gospodarczej wskazując na możliwości właściwej organizacji tego procesu oraz ułatwiając zrozumienie i rolę etapów go tworzących.
6.S Istota i pojęcie strategii
Liczne próby definiowania pojęcia strategii są przyczyną zróżnicowanych treści i form jego prezentacji. Różnice dotyczą zakresu pojęciowego (czy ustalanie celów przedsiębiorstwa jest immanenłną częścią strategii czy też proces tworzenia strategii nie obejmuje ustalania celów), elementów stanowiących rdzeń pojęcia strategii, charakterystycznych cech, poziomu formalizacji, poziomów ustalania strategii, metod jej tworzenia itp. Przegląd definicji pojęcia strategii przedstawia tabela 15.
Tabela 16. Przegląd definicji strategii
:®sii§i§ |
i |
Hm |
ife'6'donńeli^ | |||
Strategia jest zbiorem kryteriów i reguł decy-zyjnych, kształtujących funkcjonowanie i rozwój organizacji w zmieniającym się otoczeniu'*. |
Strategia to pewien wzorzec rozwoju organizacji1611. |
Strategia jest podejściem zmierzającym do najbardziej korzystnego wyróżnienia się przedsiębiorstwa na tle swych konkurentów16'. |
Strategia to planowanie interpre-tatywne lub plany opracowywane w obliczu planów konkurencji162. |
lw Krupski R., Metody i organizacja planowania strategicznego w przcdsębiorstwic, Ossolineum, Wrocław 1993, s. 14
160 Chandler A.l)., Strategy and Structure, MIT Press 1962, Cambridge s. 13
161 Slabryla A., Podstawy zarządzania firmą, PWN Warszawa- Kraków 1995, s. 12
l,l! Koonlz M., 0'Donnell C., Zasady zarządzania - analiza funkcji kierowniczych, PWN, Warszawa 1989, s. 518
-137-