SDC13913

228

Interpretacje Biegła

jako kubicznie wymierny wycinek nieskończonej przestrzeni, choć — jak i poprzednio — przestrzeń jest dla figur, a nie odwrotnie. Także kompozycja, nadal możliwie ściśle centralna, jest wciąż kompozycją płaską: przy małej liczbie figur popada niekiedy niemal w sztywność starosemickiego «stylu heraldycznego). Zdradza się w tym skłonność podobna, jaka w budownictwie preferowała budowle centralnej.Jako przykład może służyć sarkofag Rinaldusa w katedrze w Rawennie. Szczególnie silnie występuję w nim nowe znaczenie tła jako przestrzeni idealnej, przy czym właśnie tutaj, w pasie górnym zamykającym kompozycję).] występują twory chmuro-podobne. Ponieważ te zaskakujące zjawiska atmosferycznej...] występujące wprawdzie niekiedy taka w twórczości epoki cesarstwa rzymskiego, ale nigdy w sposób tak naturalistyczny, jak tutaj — nie mają nic wspólnego z treścią przedstawienia, mogły być wprowadzone tylko ze względów artystycznych. Te zaś mogły tylko żądać, by także górną strefę tla nad postaciami scharakteryzować dosłownie jako przestrzeń wchłaniającą dala. Pozostaje otwarte pytanie czy wprowadzenie dwóch palm miało cele symboliczne, czy chodziło o artystyczny zamiar wskazania na pejzaż w wolnej przestrzeni|...] W draperiach i brodach postaci widoczny jest odwrót od czysto optycznego do stosunkowo wyraźnego dotykowego ujęciaj...] Co te wczesne płaskorzeźby z Rawenny dzieli od właściwych póżnorzymskich nett następnego stulecia, to stosunkowo dokładna obserwacja najwu-niejszych przynajmniej relacji form w płaszczyźnie: postacie na przykład stoją jeszcze mocno na ziemi, podczas gdy w V wiekuj-] zdają się unosić w powietrzu na czubkach palców" ⁿ.

7. DYPTYK FELIKSA Z BIBLIÓTHfiCJOE NATIONALE

„Konsul stoi w rygorystycznym widoku frontalnym, na sztywnych nogach, i patrzy wprost na widza; brak tu jakiegokolwiek kontrapostu. Głowa i tułów wyciągnięte są w jednej osi i tym samym uzyskany zostaje materialny spokój i sztywność staro-■ ibia., ł im - na.