skan5

Skałkę do kościoła św. Michała, gdzie poniósł męczeńską śmierć św. Stanisław, główny patron polskiego królestwa. Procesja ekspia-cyjna króla elekta miała charakter publiczny, mogli w niej uczestniczyć w sposób bierny wszyscy, bez względu na różnice stanu. Dalsze etapy aktu koronacyjnego ograniczały uczestnictwo w sposób hierarchicznie selektywny¹².

6 lutego 1633 r. odbyła się właściwa koronacja Władysława IV. przebiegająca w czterech fazach. We wstępnej fazie koronacji Władysława IV, zainaugurowanej przysięgą królewską, zaznaczyły się pewne różnice w stosunku do przebiegu polskich koronacji przedstawionych przez Aleksandra Gieysztora¹³ czy Michała Rożka¹'¹. Wymienieni autorzy, syntetyzując przebieg polskich koronacji królewskich przede wszystkim na podstawie Ordo coronandi regis Poloniae, podają, że w pierwszej fazie koronacji król elekt występował we właściwym dla tego aktu stroju pontyfikalnym (koronacyjnym). Zarówno w przypadku koronacji Władysława IV, jak też Jana Kazimierza, obaj królowie elekci w pierwszej i drugiej fazie (pomazanie króla elekta) występowali w stroju dowolnym. Dopiero przed trzecią fazą rytu koronacyjnego (wręczenie oznak władzy) i rozpoczęcia mszy św., tak w przypadku Władysława IV, jak również Jana Kazimierza, króla elekta obowiązywał strój koronacyjny. Aleksander Gieysztor podaje, że król ubierany byl w strój koronacyjny przez „marszałków Królestwa”¹⁵. W przypadku Władysława IV w czynnościach tych uczestniczyli sekretarz wielki koronny oraz referendarz duchowny koronny. W dalszym swym wywodzie wspomniany autor, wzorując się na polskich ordo, podaje, że orszak króla, udający się w dniu koronacji do katedry wawelskiej, poprzedzali „dostojnicy Królestwa, niosąc na wezgłowiach lub na talerzach insygnia: kasztelan krakowski - koronę, wojewoda krakowski - berło, wojewoda poznański - jabłko, wojewoda sandomierski lub miecznik

¹²    Przebieg uroczystości koronacyjnych Władysława IV przedstawił W. Kaczorowski (Koronacja Władysława I\' w roku IC33. Opole 1992).

¹³    A. Gieysztor. Spektakl i liturgia - polska koronacja królewska. W: Kultura elitarna a masowa w Polsce późnego średniowiecza, red. I). Geremek, Wrocław 1978, s. 14.

^lł M. Rożek, op. cit., s. 56-57.

¹⁵ A. Gieysztor, op. cit., s. 14.

1

Nagrobek Andrzeja Kadoszewskiego w dawnej kolegiacie wieluńskiej - przed 1939 rokiem (ze zbiorów Muzeum Ziemi Wieluńskiej w Wieluniu), fol. Mirosław Grabczak