CELE I ZAKRES BADAŃ OPINII
Opinia publiczna może być rozumiana jako reakcja zbiorowości ludzkich na działania polityczne, jako wyrażany publicznie stan świadomości owych zbiorowości.
Często obok terminu opinia publiczna używa się określenia opinia społeczna. Eugeniusz Młyniec w swym artykule Opinia publiczna określa opinię społeczną jako pojęcie szersze niż opinia publiczna. Opinia społeczna ma według niego dotyczyć szerszego zakresu problemów, w tym problemów nie wiążących się bezpośrednio z polityką, takich jak wychowanie, transplantacja organów, aborcja. Eugeniusz Młyniec przyznaje jednak, że każdy z tych problemów może stać się problemem politycznym, gdy zainteresują się nim siły polityczne i wykorzystają do walki o władzę. Zwykle jednak pojęć "opinia społeczna" i "opinia publiczna" używa się wymiennie.
Dotyczy spraw ważnych dla społeczeństwa, często kontrowersyjnych; choć skupia się na sprawach krajowych, dotyczy również problemów o charakterze globalnym, czy spraw znajdujących się na styku spraw wewnętrznych i zagranicznych, jak w latach dziewięćdziesiątych w Polsce spraw związanych ze wstąpieniem Polski do NATO czy integracją z Unią Europejską.
Badanie opinii można zdefiniować jako pomiar poglądów, lub postaw określonej zbiorowości osób, dokonywany przez zadawanie pytań i uzyskiwanie odpowiedzi od reprezentatywnej próby członków tej populacji.
Mimo że cele badania opinii są różne w zależności od tego, kto podejmuje takie badanie (administracja rządowa lub samorządowa, politycy, przedsiębiorcy) i jaką populację zamierza zbadać (wszystkich dorosłych Polaków, lokalną społeczność), to ostateczny cel tych badan jest wspólny. Zasadniczym celem badań opinii jest uzyskanie informacji ułatwiających podejmowanie skutecznych decyzji.
Znajomość opinii publicznej wskazuje politykom, jakie są poglądy na temat danego zjawiska i jak duża część społeczeństwa je podziela. Danych dostarczają tu badania opinii publicznej, przeprowadzane przez wyspecjalizowane ośrodki. Badania te, przez fakt ich publicznego ujawnienia, wpływają również w pewnym stopniu na opinię publiczną. Uważa się, że opinia publiczna jest często manipulowana przez przywódców partii i środki przekazu.
Badania opinii ze względu na przedmiot badań
Badania ciągłe (systematyczne) to takie, które są wykonywane ze stałą częstotliwością (zwykle raz w tygodniu lub raz w miesiącu). W Polsce systematycznie bada się nastroje społeczne, poparcie dla prezydenta, premiera i rządu. Badania opinii, zachowań i postaw społeczeństwa wykonują CBOS (w trzecim tygodniu każdego miesiąca) oraz TNS OBOP (również raz w miesiącu). Obie te instytucje prowadzą badania w formie tzw. Omnibusu wielotematycznego (omnibus survey).