skanowanie0084

166 Socjologia

Groźba ze strony „odmieńców” polega na ujawnianiu przez nich, iż wewnętrzny ład jest arbitralny, a jako taki — stanowi przedmiot wyboru, co z kolei podmywa fundamenty dominujących norm. Tam, gdzie funkcjonuje obok siebie kilka kultur, a sfery ich oddziaływania nie są jasno i wyraźnie odgraniczone (zatem w warunkach kulturowego pluralizmu), dla pokoju i spokoju ogromnie potrzebna jest wzajemna tolerancja, o którą jednak bywa bardzo trudno.

Rozdział 9

Państwo i naród

Wielokrotnie musieliście z pewnością wypełniać formularze, w których trzeba było wypisać swoje dane osobiste. Na pierwszym miejscu najpewniej podać musieliście nazwisko rodowe oraz imiona, czyli informacje, które jednoznacznie identyfikują każdego z was oddzielnie jako tę właśnie niepowtarzalną, odmienną od wszystkich innych osobę. Kiedy w ten sposób ustalona już została wasza tożsamość, pora przyszła na cechy, które dzielicie z innymi, a które pozwalają was zaliczyć do odpowiednich, szerokich kategorii. Ten, kto układał formularz, musiał żywić nadzieję, że dowiedziawszy się o waszej przynależności do odpowiednich grup ludzi (określanych przez płeć, wiek, wykształcenie, zawód, miejsce zamieszkania), otrzyma informacje, które pozwolą ocenić waszą obecną sytuację i przyszłe zachowania. Autorów kwestionariuszy interesowały, rzecz jasna, te wyznaczniki waszej sytuacji, które mają lub mogą mieć znaczenie dla celów przyświecających danej organizacji czy instytucji (jeśli więc składacie wniosek o kredyt bankowy, postawione zostaną pytania, które odpowiedniemu urzędnikowi pozwolą ocenić waszą wiarygodność oraz stopień ryzyka, jakie będzie się wiązać z udzieleniem wam pożyczki).

W wielu formularzach pojawi się pytanie o waszą narodowość i obywatelstwo. Najczęściej odpowiedzi różnią się tylko końcówkami gramatycznymi: „polska” i „polskie”, ale przecież nie zawsze tak być musi i to nie tylko wtedy, gdy formularze wypełniają obcokrajowcy. Obywatelstwo bowiem może być polskie, ale narodowość żydowska, ukraińska bądź grecka. W pierwszym przypadku wskazuję na to, że jestem obywatelem państwa, które nosi nazwę Rzeczpospolita Polska, w drugim na to, że należę do narodu polskiego, żydowskiego, ukraińskiego czy greckiego. Pomimo odrębności tych kwestionariuszowych pytań obie kwestie