5213062464

teorii zabaw K. Groos twierdził, że rola zabawy polega na ćwiczeniach niezbędnych dla rozwoju mięśni i psychiki, a więc czynności zarówno fizycznych, jak i umysłowych.

Według amerykańskiego psychologa H.Carra zabawa jest jak gdyby środkiem oczyszczającym, łagodzącym napięcie i urazy oraz szczególnie agresywne instynkty.

Z dotychczasowego przeglądu wynika, że poszczególni autorzy nie wyjaśniali znaczenia zabawy dla rozwoju dziecka w sposób całościowy, ale ograniczyli się do zaakceptowania jednego tylko aspektu. Ukazali przede wszystkim jej znaczenie dla rozwoju psychicznego - w sensie oddziaływania na stronę poznawczą i emocjonalną oraz dla rozwoju fizycznego. Ukazując fizjologiczne i biologiczne tło zabawy, pozostawili dziecko w oderwaniu od społeczeństwa, w którym żyje_; i w izolacji od wytworów człowieka. Jednakże już od'początku XX wieku zagadnienie znaczenia zabawy dla rozwoju dziecka zaczęto ujmowaó szerzej. Szwajcarski psycholog E. Claparede pisał, że wartości wychowawcze zabawy były wykorzystywane nieświadomie już od starożytności, ale pedagogowie dotychczas nie zdali sobie z nich jasno sprawy. Autor dokonał analizy dawniejszych teorii zabawy i łącząc wiele ich elementów rozwinął własną koncepcję na temat roli zabawy. Claparede nazywa zabawę funkcją zastępczą^czyli kompensacyjną^i mówi:

"... Funkcja zabawy polega na daniu osobnikowi możliwości zrealizowania samego siebie, rozwinięcia swej osobowości, pójścia po chwilowej linii największego swego zainteresowania, w tych wypadkach, gdy tego nie może dokonać za pośrednictwem zajęć poważnych. Zabawa jest więc namiastką, zastępstwem działalności poważnej..." |10 s. 320|.

To jest główna funkcja zabawy, ale obok niej autor wymienia także jej funkcję przygotowawczą, usprawniającą zarówno ogólne przebiegi umysłowe: postrzeganie, motoryczność, tworzenie pojęć, uczucie, jak i specjalne - walkę, myślistwo, miłość, towarzyskość, naśladownictwo. Wskazuje ponadto na rolę rozrywkową zabawy, wytchnienia po pracy,a także ja-

17