skanuj0002

: .'ronelal - składnik olejków eterycznych wielu roślin

geranial (inaczej cylral b) i neral (inaczej cytral a) - składniki olejków eterycznych wielu roślin, w tym cytryny; związki te są izomerami geometrycznymi (os - trans), podobnie jak pokrewne im geramol i nerol z rys. 3.7

lub przestrzennie

kamfora - składnik żywicy drzewa kamforowego; stosuje się w medycynie jako składnik maści rozgrzewających

.anilina - jeden ze składników aromatycznych wanilii; otrzymywana jest syntetycznie na dużą skalę i stosowana w przemyśle spożywczym. Często stosuje sie także jej analog - etylowaniiine - różniącą się obecnością w cząsteczce grupy -0C₂H_S zamiast -OCH,

estron - jeden z żeńskich hormonów płciowych; należy do grupy steroidów, podobnie jak cholesterol (patrz rys. 3.7)

testosteron - jeden z męskich hormonów płciowych; należy do grupy steroidów, podobnie jak cholesterol (patrz rys. 3.7)

Rys. 3.17. Wybrane przykłady aldehydów i ketonów pochodzenia naturalnego. Gerania! i nera', są istotnymi składnikami olejku cytrynowego, o czym świadczy chromaiogram gazowy z rys. f .13. Gerania i owi odpowiada pik o czasie retencji 14,19 min, a neralowi - 13,52 min. Wanilina, estron i testosteron są przykładami związkó/r wielofunkcyjnych, ponieważ w ;ch cząsteczkach oprócz grupy karftonylcrwej znajdują się także inne grupy funkcyjne, na przykład eterowa lub hydroksylowe. Więcej o związkach wielofunkcyjnych powiemy w rozdziale 4

giupł I grupa kartx*i)1awa ntfrofcSłtowa

R—

\ O—H

O—H

GRUPA KARBOKSYLOWA

grupa karboksylowa

wzór ogólny kwasu karboksylowego (R = H, alkil, aryl)

BUDOWA CZĄSTECZEK KWASÓW

KARBOKSYLOWYCH

Przykłady wzorów i nazw różnych kwasów karboksylowych majdują się na rysunku 3.18. W zależności od tego, z jaką resz--- węglowodorową połączona jest grupa karboksylowa, kwasy karboksylowe można podzielić na alifatyczne (nasycone i nie-