skanuj0004

6

czenie, to bardziej zaawansowany i poszerzony materiał w uzupełnieniu, obejmujący m.in. wyprowadzenia wzorów, może być potraktowany - zależnie od uznania prowadzącego zajęcia - jako nadobowiązkowy. Pisząc teksty nowych instrukcji, ich autorzy brali pod uwagę to, że większość studentów nie posiada żadnego doświadczenia w samodzielnym wykonywaniu nawet prostych pomiarów. Dlatego też w części doświadczalnej zostały dokładnie omówione kolejne czynności i przebieg pomiarów. Zamieszczono również schematy układów pomiarowych oraz wzory tabel, w których wpisywane będą wyniki. Każda instrukcja zawiera także wskazówki i opis metody wykonywania obliczeń (m.in. sposobu obliczania niepewności pomiarowych) oraz wykresów w danym ćwiczeniu.

Na koniec należy jeszcze podkreślić, że uzupełnienia teoretyczne dotyczą jedynie pewnych wybranych zagadnień, zaś właściwe zrozumienie zjawisk fizycznych wymaga znajomości podstaw fizyki. Stąd poleca się studentom pogłębienie wiadomości przez zapoznanie się z treścią podręczników wskazanych przez wykładowcę oraz pozycji podanych w spisie literatury na końcu każdej instrukcji.

Redaktorzy skryptu pragną serdecznie podziękować wszystkim pracownikom Instytutu Fizyki Politechniki Krakowskiej za pracę włożoną w przygotowanie pierwszego wydania tego podręcznika, a szczególnie drowi B. Zajączkowskiemu, którego udziału w początkowym etapie powstawania tego opracowania nie można pominąć. Jesteśmy również wdzięczni autorom za trud poniesiony przy poprawianiu kolejnych wydań.

I. Zasadnicze wiadomości o pomiarach fizycznych

Wprowadzenie

Fizyka, jak każda nauka przyrodnicza, opiera się na doświadczeniu oraz obserwacji. Obserwacja polega na badaniu zjawiska niekontrolowanego, przebiegającego w warunkach naturalnych. Natomiast doświadczenie to obserwacja przebiegu zjawiska w warunkach stworzonych sztucznie, ściśle kontrolowanych. Eksperymentem fizycznym posługujemy się nie tylko w laboratoriach naukowych, ale również i w praktyce przemysłowej przy badaniu i wytwarzaniu nowych materiałów, przyrządów, maszyn, przy wprowadzaniu nowych technologii.

Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki mają na celu zaznajomienie studentów z podstawowymi prawami fizyki, metodyką projektowania i przeprowadzania eksperymentów oraz obsługą przyrządów pomiarowych.

Wielkościami fizycznymi nazywamy wszystkie mierzalne własności substancji i zjawisk fizycznych. Są one powiązane z sobą prawami i definicjami. Wielkości fizyczne dzielimy na podstawowe i pochodne. Wielkościami podstawowymi są wielkości, które w danym układzie wielkości przyjęto jako niezależne od siebie, przy użyciu których wyraża się wzorami definiującymi wielkości pochodne. Dla każdej wielkości podstawowej przyjmujemy pewien wzorzec wielkości, czyli jednostkę. Zbiór wszystkich jednostek wielkości podstawowych nazywamy układem jednostek podstawowych. Jednostki pochodne tworzymy z jednostek podstawowych za pomocą matematycznie sformułowanych definicji i praw.

W Polsce obowiązuje międzynarodowy układ jednostek SI, oparty na siedmiu jednostkach podstawowych, odpowiadających siedmiu wielkościom przyjętym za podstawowe. Zostały one przedstawione w tabeli 1.

Metr - to długość równa 1 650 763,73 długości fali pomarańczowej linii widmowej, odpowiadającej przejściu między poziomami 2pio i 5d$, wysyłanej * Opracowała D.Sokalska.